Luật sư bào chữa không phụng dưỡng cha mẹ có được nhận di sản thừa kế?
1. Hình thức giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất
Tranh chấp thừa kế là gì?
Tranh chấp thừa kế nhà đất là những bất đồng, trái ngược, mâu thuẫn về lợi ích giữa các bên trong quan hệ thừa kế như tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền hưởng di sản, tranh chấp do các phần di sản được hưởng không bằng nhau,…
Trên thực tiễn thi hành pháp luật, các tranh chấp thừa kế thường có nội dung như sau:
- Tranh chấp hàng thừa kế
- Tranh chấp về di sản thừa kế
- Tranh chấp cách hiểu về nội dung di chúc
- Tranh chấp về việc xác định chủ thể thực hiện nghĩa vụ của người để lại di sản
- Tranh chấp việc phân chia di sản thừa kế.
Phương thức giải quyết tranh chấp thừa kế
Thương lượng
Đây là phương thức giải quyết tranh chấp bằng việc hai bên tự gặp gỡ, trao đổi và thỏa thuận với nhau cùng đưa ra cách giải quyết mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba (pháp luật không quy định thủ tục thực hiện).
Hòa giải
Đây là phương thức giải quyết tranh chấp bằng việc mời một bên thứ ba (cá nhân, tổ chức) làm trung gian để phân tích, nêu quan điểm, gợi mở những phương hướng giải quyết tranh chấp liên quan đến việc thừa kế của hai bên liên quan (pháp luật không quy định thủ tục thực hiện).
Hai phương thức thương lượng và hòa giải mang tính mềm dẻo, linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, kết quả giải quyết không mang tính bắt buộc cho các bên liên quan.
Khởi kiện
Đây là cách giải quyết tranh chấp tại Tòa án bằng việc gửi đơn khởi kiện (phải có đơn khởi kiện và theo đúng trình tự, thủ tục được quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).
Phương thức giải quyết có trình tự thủ tục theo quy định của pháp luật; các bên phải thực hiện, nếu không sẽ phải chịu những hậu quả pháp lý bất lợi. Đặc biệt, chủ thể giải quyết sẽ đảm bảo sự công bằng và hợp lý trong việc giải quyết tranh chấp.
Tuy nhiên, hình thức kiện tụng này sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ, uy tín và danh dự các bên. Thời gian giải quyết tranh chấp cũng kéo dài, chi phí giải quyết khá lớn.
2. Bố mẹ không để lại di chúc, con út có toàn quyền hưởng thừa kế không?
Tóm tắt câu hỏi:
Cho em hỏi. Tài sản sở hữu của cha mẹ tôi có 8.000m2 gần quốc lộ 1A và 1 số đất khác (gia đình có 6 anh em trong đó có tôi) hiện nay đã chia cho 5 người còn lai 1.000m2 cha me tôi đang đứng tên và một số đất khác (5 người đã ở nhà và hộ khẩu riêng). Vậy ví dụ như khi cha me tôi mất không để lại di chúc cho tôi phần đất 1.000m2 và một số đất khác thì tôi có được quyền thừa hưởng phần đất trên không hay chia đều cho 6 người con, còn nếu 5 người kia không có tranh chấp thì thủ tục chuyển sổ cho có cần 5 người kia ký đồng ý hay không? (vì 5 người kia cha mẹ tôi đã chia tất cả rồi riêng tôi chưa được chia) vì cha mẹ tôi cứ ấn định tôi là con út phần còn lại tất cả là tui hưởng chứ không ai được thừa hưởng, nhưng theo luật là sai phải không? Xin chân thành cảm ơn.
1. Cơ sở pháp lý:
– Bộ luật dân sự 2015;
2. Giải quyết vấn đề:
Nếu bố mẹ bạn chết không để lại di chúc thì việc chia di sản thừa kế của bố mẹ bạn sẽ chia theo pháp luật. Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người thừa kế theo pháp luật như sau:
– Những người thừa kế theo pháp luật được được chia thành các hàng thừa kế và thứ tự hưởng thừa kế:
+ Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
+ Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
+ Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
– Những người thừa kế thuộc cùng hàng thừa kế được hưởng phần di sản bằng nhau.
Bạn nêu bố mẹ bạn sinh được 6 anh em, theo đó 6 anh em bạn được xác định là con đẻ của người chết và cùng thuộc hàng thừa kế thứ nhất như vậy di sản của bố mẹ bạn sẽ được chia đều cho cả 06 người con.
Trong trường hợp bố mẹ bạn muốn cho bạn được hưởng phần đất 1000m2 và một số đất khác thì bố mẹ bạn phải lập di chúc định đoạt cho bạn số tài sản này.
Sau khi bố mẹ bạn mất, 05 người con còn lại không tranh chấp với bạn về phần đất còn lại của bố mẹ bạn thì khi sang tên sổ đỏ vẫn phải có chữ ký của 05 người con còn lại.
3. Em trai không phụng dưỡng mẹ có được nhận di sản thừa kế?
Thưa luật sư, giai đình tôi đang tranh chấp về nhà đất là: gia đình tôi có 4 người con, 3 gái 1 trai, ba tôi mất lâu rồi giờ chỉ còn má tôi. Tôi là con gái thứ 3 và đứa con gái thứ út sống chung với má tôi mấy chục năm rồi, chị 2 tôi về ở nhà chồng, còn người con trai thứ tư thì bỏ má tôi 20 mấy năm không chăm sóc, phụng dưỡng bà gì hết. Tôi và em út nuôi má tôi đến mất. Má tôi mới mất được gần 2 tháng, không có để lại di chúc gì hết, bây giờ thằng con trai về đòi giành hết nguyên căn nhà mà tôi với em úc tôi ở nuôi bà mấy chục năm nay. Còn cái nữa là khoảng 10 năm trước, lúc má tôi chưa mất, căn nhà mà tôi ở chung với má tôi có 2 bên, lúc đó má tôi bán cho tôi 1 bên với giá 20 triệu, vừa bán vừa cho, giấy tờ ghi bằng tay có má tôi, 3 chị em gái tôi với bà hàng xóm kế bên kí tên vào giấy nhưng không có lên phường hoặc xã công chứng. Nhà có sổ hồng, hộ khẩu đầy đủ hết, nhưng mà hộ khẩu thì 2 người con gái mang họ mẹ, còn 1 người con gái với 1 người con trai thì mang họ ba tôi. 4 người đều là con chung hết, không có người nào là con riêng. Vậy luật sư cho tôi hỏi, tài sản của má tôi để lại sẽ được chia như thế nào? Còn phần nhà tôi mua lúc trước là của riêng mình tôi hay phải chia hết ra luôn?
Thứ nhất, về việc phân chia di sản của mẹ bạn:
Căn cứ Điều 631, Điều 633, Điều 634, điểm a khoản 1 Điều 675 Bộ luật Dân sự năm 2005 (BLDS 2005), kể từ thời điểm mẹ chị mất (thời điểm mở thừa kế), vì không để lại di chúc nên toàn bộ di sản (bao gồm tài sản riêng và phần tài sản trong khối tài sản chung với người khác) sẽ được thừa kế theo pháp luật.
Những người thừa kế ở hàng thứ nhất sẽ được hưởng những phần di sản ngang bằng nhau (Điều 676 BLDS 2005). Chị có thể thực hiện đối chiếu với các quy định được trích dẫn dưới đây để xác định chính xác số người được thừa kế:
Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
Đồng thời theo quy định tại Điều 635 BLDS 2005 người thừa kế phải đáp ứng điều kiện nếu là cá nhân thì phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết.
Tóm lại, về vấn đề thừa kế, em trai chị dù không chăm sóc phụng dưỡng, nhưng theo quy định của pháp luật, khi di sản được thừa kế theo pháp luật, tất cả những người thừa kế (trong đó có em trai chị) đều được hưởng những phần bằng nhau. Những người con dù không chung hộ khẩu và mang họ khác nhau nhưng chỉ cần chứng minh là con của mẹ (trường hợp này được thể hiện trong giấy khai sinh) thì đều có tư cách người thừa kế ở hàng thứ nhất.
Thứ hai, về việc chị mua căn nhà của mẹ 10 năm trước:
Vì khi mua nhà khoảng 10 năm trước nhưng (khoảng năm 2004) chỉ lập hợp đồng hai bên ký dưới sự chứng kiến và ký tên làm chứng của em gái cũng như người hàng xóm mà không có ý kiến xác nhận của UBND cấp xã, hiện tại em trai chị đang tranh chấp chia thừa kế ngôi nhà này nên nếu nộp đơn khởi kiện, Tòa án sẽ tuyên hợp đồng vô hiệu theo Điều 134 BLDS 2005 do không tuân thủ quy định về hình thức của hợp đồng chuyển nhượng (tại thời điểm xảy ra giao dịch, khi thực hiện chuyển nhượng yêu cầu phải lập thành văn bản, có chữ ký của hai bên và xác nhận của UBND cấp xã).
Giải quyết hệ quả của hợp đồng vô hiệu, hai bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả lại cho nhau những gì đã nhận. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường (Khoản 2 Điều 137 BLDS 2005).
Trong trường hợp này, cả chị và mẹ đều có lỗi trong việc không tuân thủ về mặt hình thức để dẫn đến hợp đồng vô hiệu, nên phần chênh lệch giá trị quyền sử dụng đất và nhà ở trên đất do các bên thoả thuận với giá trị quyền sử dụng đất và nhà ở trên đất tại thời điểm xét xử sơ thẩm (Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP) được xác định là phần thiệt hại và sẽ chia đôi mỗi bên chịu một nửa.
Như vậy, khi bị Tòa án tuyên hợp đồng chuyển nhượng vô hiệu, chị hoàn trả lại căn nhà cho mẹ. Tuy nhiên, vì mẹ chị đã mất nên đây cũng được xem là di sản của mẹ chị, lúc này những người thừa kế hợp pháp của mẹ chị sẽ tiếp nhận căn nhà đồng thời họ cũng có trách nhiệm giao lại chị 20 triệu và một nửa khoản tiền chênh lệch giá trị quyền sử dụng đất do các bên thoả thuận với giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm xét xử sơ thẩm như đã phân tích ở trên. Sau khi chia di sản, những người thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại (là tổng số tiền phải giao cho chị) tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận (khoản 3 Điều 637 BLDS 2005).
Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...
Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội.
Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như: Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.
Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.
Trân trọng cảm ơn.
ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)
Trụ sở: 402A Nguyễn Văn Luông, P.12, Q.6, Tp.HCM (Bên cạnh Công chứng số 7)
5/1 Nguyễn Du, Biên Hòa, Đồng Nai (đối diện tòa án Biên Hòa)
68/147 Trần Quang Khải, Tân Định, quận 1, TP.HCM
Điện thoại: 028-38779958; Fax: 08-38779958
Luật sư Trần Minh Hùng: 0972 238006
Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
