CÂU HỎI PHỎNG VẤN

Ngày 21/6/2012, Quốc hội ban hành Luật Quảng cáo. Sau hơn 10 năm thực hiện, Luật Quảng cáo đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc cải thiện môi trường kinh doanh, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động quảng cáo. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn đó những hạn chế, bất cập nảy sinh trong hoạt động quảng cáo, như: sự cân bằng các yếu tố văn hóa - kinh tế trong hoạt động quảng cáo; sự thích ứng của các doanh nghiệp (DN) quảng cáo trước các xu hướng quảng cáo mới trên thế giới.

Trên cơ sở trên, Tạp chí Mặt trận xin gửi tới Luật sư Trần Minh Hùng một số câu hỏi liên quan tới vấn đề trên, đặc biệt là về lĩnh vực quảng cáo ngoài trời. Mong nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ từ quý luật sư.

1. 1.Thưa luật sư! Ông đánh giá như thế nào về tính thực tiễn, những bất cập hiện tại khi thi hành Luật Quảng cáo 2012?
2. 2.Thưa luật sư! Việc lập quy hoạch quảng cáo ngoài trời căn cứ theo Luật Quảng cáo và các văn bản quy định có liên quan, địa phương đang gặp những khó khăn gì? (Quy định chồng chéo, việc ban hành quy chế quảng cáo hay thực hiện quy hoạch Quảng cáo đều vướng khi chồng chéo giữa các Luật hay nghị định hướng dẫn. Bởi hầu hết các vị trí quy hoạch quảng cáo ngoài trời đều nằm trên đất công.…)
3. 3.Thưa luật sư! Những bất cập hiện tại của Luật Quảng cáo đã gây ra những bất cập cho thị trường quảng cáo ngoài trời như thế nào? (loạn biển quảng cáo ngoài trời gây mất cảnh quan đô thị; “lỗ hổng” doanh thu cho ngân sách nhà nước từ quảng cáo ngoài trời...).
4. 4.Thưa luật sư! Việc các quy định về quảng cáo chồng chéo như hiện nay đã gây khó khăn như thế nào cho việc phát triển thị trường quảng cáo cho chính cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp? (chưa tạo được hành lang pháp lý, chưa thúc đẩy được phát triển bền vững…)
5. 5.Thưa luật sư! Theo đánh giá của ông, để Luật Quảng cáo sửa đổi đáp ứng đúng thực tiễn đời sống, đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, cơ quan quản lý cũng như khai thác được tiềm năng của ngành quảng cáo thì các cơ quan lập pháp cần lưu ý những điểm gì?

Ra đời vào năm 2012, cho đến thời điểm hiện tại, Luật Quảng cáo và các văn bản hướng dẫn thi hành luật vẫn chưa hoàn chỉnh và thiếu sự thống nhất với nhau, chưa theo kịp những yêu cầu và đòi hỏi cấp bách mà thực tiễn đang đề ra. Mặc dù đã có quy định về thời điểm, thời gian phát sóng tuy nhiên có thể thấy nhiều quảng cáo vẫn xuất hiện với tần suất lớn và đôi khi phát tại khung giờ không phù hợp, ngôn ngữ và nội dung gây hiểu nhầm khiến cho người xem thấy phản cảm, khó chịu. Tại Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 có quy định về nội dung quảng cáo không trái với văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam. Tuy nhiên quy định này còn mang tính định tính, mang tính chung chung mà chưa có quy chuẩn nhất định nào chỉ rõ như thế nào thì được xem là trái với văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục. Do đó, cơ quan quản lý nhà nước đôi lúc gặp khó khăn trong việc xác định và thống nhất nội dung sản phẩm quảng cáo, do có nhiều cách hiểu và thực hiện khác nhau của các doanh nghiệp và cá nhân tham gia hoạt động quảng cáo.

Theo xu hướng phát triển của thời đại, hình thức quảng cáo trên internet đã và đang trở nên phổ biến. Đi kèm với hoạt động tự do trên mạng xã hội là tình trạng quảng cáo một cách tự phát, tràn lan vẫn diễn ra phổ biến và khó kiểm soát nhưng hiện nay việc quản lý chỉ đang tập trung vào công tác hậu kiểm, xử lý vi phạm về nội dung quảng cáo trên mạng internet, mà chưa có kế hoạch, chiến lược quản lý, phát triển đối với loại hoạt động quảng cáo này. Còn nhiều khó khăn về vấn đề pháp lý và xử phạt vi phạm trong công tác quản lý hoạt động quảng cáo trên mạng xã hội như việc xác định chủ thể quảng cáo, địa điểm thực hiện hành vi để làm việc, xử lý vi phạm theo thẩm quyền vì người thực hiện quảng cáo trên không gian mạng thường là cá nhân, không có tên thật, địa chỉ không rõ ràng; không có cơ sở dữ liệu về việc cấp phép quảng cáo hoặc nội dung cho phép quảng cáo (thông tin, hình ảnh, video) để làm cơ sở xử lý hành vi vi phạm.

Ngoài ra, trong trường hợp sản phẩm không đúng với thông tin trong quảng cáo, không đạt yêu cầu về chất lượng, sai công dụng làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng… thì trách nhiệm của người đại diện thương hiệu sẽ bị xử lý như thế nào, vấn đề này chưa được quy định trong pháp luật quảng cáo hiện nay.

Vì vậy, việc sớm hoàn thiện, sửa đổi Luật Quảng cáo và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan sao cho rõ ràng, cụ thể, thống nhất với nhau và đáp ứng được thực tiễn là điều cần thiết.

Việc chưa có quy định rõ ràng và chồng chéo về quy chế quảng cáo hay công tác quy hoạch biển quảng cáo ngoài trời khiến cho tình trạng ngày càng nhiều biển quảng cáo xuất hiện ở những nơi, những vị trí không phù hợp để quảng cáo, các biển quảng cáo không thống nhất với nhau, mỗi nơi một kiểu. Không được quy hoạch biển quảng cáo cũng khiến cho các doanh nghiệp gặp khó khăn về kinh phí, nguồn nguyên liệu và nhân lực, kéo theo đó là việc đặt biển quảng cáo một cách tùy tiện, gây mất an toàn, xâm phạm đến quyền và lợi ích của cá nhân, tổ chức khác… Vì hầu hết các vị trí quy hoạch nằm trên đất công nên khó giải quyết vấn đề quy hoạch đặt biển quảng cáo vì có liên quan tới các quy định trong nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật đất đai, Luật giao thông đường bộ, Luật xây dựng… khiến cho công tác thực thi ngày càng khó khăn và kéo dài.

Như đã đề cập, việc khó kiểm soát và nhận định chính xác nội dung quảng cáo sẽ khiến cho các biển quảng cáo ngoài trời vô tình trở nên phản cảm, khóc chịu cho người xem, gây mất cảnh quan đô thị. Các doanh nghiệp thực hiện quảng cáo ngoài trời đặt biển tại những vị trí không phù hợp làm ảnh hưởng đến các hoạt động khác như giao thông vận tải, xây dựng… Ngoài ra, việc không quy hoạch cũng khiến cho các doanh nghiệp quảng cáo lao đao vì chi phí quảng cáo là rất lớn trong khi đó quy định của pháp luật lại vô tình không tạo điều kiện cho họ trong hoạt động quảng cáo thực tiễn. Quảng cáo được thực hiện thông qua nhiều hình thức và ngày càng đa dạng hơn, hiện tại cũng cho thấy các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đầu tư mạnh vào các hoạt động quảng cáo đa phương tiện đem lại nguồn thu lớn cho tổ chức, cho ngân sách quốc gia. Vì vậy nếu không sớm đạt được quy hoạch biển quảng cáo thì tình trạng “lỗ hổng” doanh thu ngân sách nhà nước đến từ các hoạt động quảng cáo sẽ vẫn còn kéo dài.

Việc quy định chồng chéo như hiện nay đã vô tình tạo ra khó khăn cho các doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước trong hoạt động quảng cáo. Hành lang pháp lý chưa thực sự phát huy tính hiệu quả đáng có nên cơ quan nhà nướv vẫm chưa phát huy được vai trò tổ chức và quản lý của mình, các doanh nghiệp quảng cáo thì chưa được thúc đẩy hoạt động và phát triển bền vững ngành nghề quảng cáo, thị trường quảng cáo trong nước.

Để Luật Quảng cáo sửa đổi đáp ứng đúng thực tiễn đời sống, đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, cơ quan quản lý cũng như khai thác được tiềm năng của ngành quảng cáo thì các cơ quan lập pháp cần tập trung vào những bất cập đã gặp phải trong thực tiễn, tập trung vào hoạt động quy hoạch biển quảng cáo, kiểm soát nội dung và xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo. Các ngành nghề, lĩnh vực có liên quan trực tiếp cần tạo điều kiện để xây dựng, sửa đổi hành lang pháp lý về hoạt động quảng cáo sao cho nhanh chóng và hiệu quả, không còn tình trạng chồng chéo khi áp dụng và thực thi pháp luật cũng như các hoạt động thực tiễn.

ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)