Vừa qua, Nghị quyết số 58/NQ-CP ngày 04/7/2017 của Chính phủ về việc đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp.
Nghị quyết thông qua việc đơn giản hóa thủ tục hành chính của 15 lĩnh vực tư pháp, đối với lĩnh vực hộ tịch, bãi bỏ các loại giấy tờ sau:
Đối với Thủ tục Đăng ký kết hôn, Đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài sẽ bỏ quy định nộp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, Trích lục ghi chú ly hôn (đối với công dân Việt Nam).
Đặc biệt, trong lĩnh vực hộ tịch, Chính phủ đã bãi bỏ thủ tục Cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
Với những quy định theo Nghị Quyết thì có những thuận lợi nhưng bên cạnh đó sẽ có những bất cập nhất định.
Với quy định này sẽ đơn giản hóa thủ tục khi kết hôn và việc kết hôn với người nước ngoài cũng sẽ thuận tiện hơn. Lúc này sẽ tạo điều kiện cho các đương sự dễ dàng đến được với nhau hơn khi thủ tục đơn giản hơn trước.
Tuy nhiên, theo tôi khi các đương sự đăng ký kết hôn mà không bắt buộc thủ tục cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân sẽ gây ra rất nhiều bất cập, tranh chấp về sau trong vấn đề hôn nhân gia đình, tài sản và con cái.
Bởi việc xác nhận tình trạng hôn nhân là căn cứ để xác định một người đang độc thân hay đã ly hôn...để căn cứ cho người đó kết hôn hoặc được thực hiện các quyền giao dịch về tài sản theo quy định Luật hôn nhân gia đình cũng nhưu Luật đất đai và Pháp luật liên quan về tài sản chung, riêng của vợ chồng.
Đây cũng là căn cứ để xác nhận quan hệ hôn nhân nào hợp pháp, quan hệ nào không hợp pháp.
Việc xác nhận tình trạng hôn nhân cũng là căn cứ để xác định con chung, con riêng tránh các tranh chấp phức tạp về sau trong vấn đề tranh chấp nuôi con.
Nếu không có xác nhận tình trạng hôn nhân có thể dẫn đến 1 người có thể lấy nhiều người chồng/người vợ. Lúc này các tranh chấp hôn nhân với người nước ngoài sẽ rất phức tạp liên quan đến nhiều yếu tố như hôn nhân, con cái, tài sản...có liên quan đến yếu tố nước ngoài.
Phương án không xác định tình trạng hôn nhân chỉ khả thi khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp một giấy là Giấy trích lục dữ liệu dân cư như một số nước đã thực hiện. Trên giấy đó sẽ có đủ thông tin được trích xuất từ dữ liệu quốc gia thông tin về người đó kết hôn chưa, ly hôn chưa, đang độc thân hay sao... Nên đơn giản hóa ở đây là tích hợp thông tin từ Sổ hộ khẩu, Giấy khai sinh, tình trạng độc thân vào cùng 1 giấy. Khi giải quyết hồ sơ hành chính thì cơ quan giải quyết chỉ cần tra cứu vào cơ sở dữ liệu này là có thông tin xử lý hồ sơ ngay mà không yêu cầu người dân nộp những giấy tờ liên quan như hiện nay. Tuy nhiên, để làm được điều này là không đơn giản và phải kết hợp từ nhiều cơ quan liên quan và cần nhiều thời gian không thể làm nhanh được với điều kiện tình hình ở nước ta.
LS TRẦN MINH HÙNG - Trưởng VPLS GIA ĐÌNH
