Xin chào Văn Phòng Luật Sư Gia Đình, em có câu hỏi sau xin được giải đáp: về vấn đề tranh chấp về việc nuôi con sau khi ly hôn. Cụ thể là năm 2011, em và chồng thuận tình ly hôn, hai con sinh năm 2004 và 2008 do em được quyền chăm sóc và nuôi dưỡng không yêu cầu trợ cấp.

Do hoàn cảnh em phải ra nước ngoài, trước khi đi em có ra văn phòng Luật sư viết giấy uỷ quyền cho mẹ em nuôi hai cháu. Một thời gian sau, bố bọn trẻ đã đòi đưa thằng nhỏ sinh năm 2008 về nuôi, vì em không có nhà nên gia đình em đành để bố nó nuôi. Được một thời gian biết em đang ở nước ngoài bố bọn trẻ đã viết đơn ra toà đòi lại quyền nuôi thằng nhỏ và toà chấp nhận khi em không hề biết có những việc kiện tụng đó. Bố bọn trẻ tự ý cắt hộ khẩu của con em về cùng gia đình anh ta nhưng công an phường không đồng ý, vì trên giấy uỷ quyền và quyết định cũ của toà là em vẫn có quyền nuôi con. Bây giờ em đã có đủ điều kiện pháp lý để đón con em ra nước ngoài đoàn tụ.

Trước khi có ý định đón con, em đã phân tích và hỏi ý kiến của bố bọn trẻ, anh ta đồng ý. Nhưng sau khi em có đầy đủ mọi thủ tục và có lịch hẹn tại Đại Sứ Quán, em gọi điện và nhờ anh ta ký giấy đồng ý cho con được đi cùng mẹ, thì anh ta lại đổi giọng và nói không đồng ý nữa. Anh ta ép em phải về ký giấy sang tên quyền sử dụng đất để một mình có quyền sử dụng (em muốn nói thêm là đất này khi ly hôn bọn em thống nhất không tranh chấp và đồng ý để sau này cho con) và cũng ép em phải ký giấy cho anh ta một mình quyền nuôi thằng nhỏ. Nhưng trên thực tế vì anh ta cặp bồ và có hai con riêng với hai người phụ nữ khác dẫn đến gia đình phải ly hôn.

Hiện tại, anh ta sống với "bồ" và sinh thêm một con trai gần 02 tuổi nữa. Còn con trai của em sống chung với ông bà nội chứ bố nó không hề trực tiếp nuôi dưỡng. Và em có đủ bằng chứng về việc chồng cũ có bồ và con riêng của Công an tỉnh quyết định. Cũng cay cú về việc em đưa đơn kiện anh ta về hành vi bạo lực gia đình và vi phạm luật hôn nhân một vợ một chồng nên anh ta luôn bôi nhọ danh dự và uy tín đe doạ em và gia đình bên ngoại. Bây giờ, em muốn đòi lại quyền nuôi cả hai đứa nhỏ và đón con theo diện đoàn tụ. Vấn đề của em bây giờ là không thể đón con nếu bố chúng không đồng ý. Chỉ có thể vì tất cả những lý do trên mà bố đứa trẻ bị cấm quyền thăm con tạm thời thì em nói có thể một mình đón con. Vậy em mong được luật sư tư vấn giúp em xem trường hợp của em có thể đòi lại được quyền nuôi con và đón con ra nước ngoài đoàn tụ không?

Em rất mong được Luật sư giúp đỡ. Em xin chân thành cảm ơn!

Bạn và chồng thuận tình ly hôn, bản án của tòa công nhận cho bạn nuôi 2 cháu, tuy nhiên do hoàn cảnh bạn phải ra nước ngoài và viết giấy ủy quyền cho mẹ nuôi. Được một thời gian biết bạn đang ở nước ngoài bố bọn trẻ đã viết đơn ra toà đòi lại quyền nuôi cháu nhỏ và toà chấp nhận khi bạn không hề biết có những việc kiện tụng đó, như vậy là không hợp lý. Căn cứ Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn:

"Điều 84. Thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên...."

* Thủ tục và điều kiện đón con theo diện đoàn tụ:

Theo luật cư trú về đoàn tụ con cái, con bạn dưới 16 tuổi có thể sang đoàn tụ với bạn được sau khi bạn hoàn tất các thủ tục sau:

Về giấy tờ của con, bạn cần chuẩn bị:

- Tờ khai xin cấp thị thực dài hạn;

- 2 ảnh chụp 4 x 6 theo quy định;

- Hộ chiếu;

- Giấy khai sinh;

Về giấy tờ của bạn:

- Đơn xin đoàn tụ gia đình;

- Bản sao công chứng hộ chiếu, tem cư trú;

- Bản sao công chứng đăng ký kết hôn và quyết định ly hôn. Trong quyết định ly hôn của toà bạn được một mình chăm sóc và nuôi dưỡng con;

- Bằng chứng về thu nhập chứng nhận mức thu nhập hiện nay ít nhất là 3 tháng gần nhất;

- Photo công chứng quyền sử dụng nhà, nơi ở hợp pháp;

- Giấy chứng nhận cư trú công an hộ khẩu;

- Cam kết của người bố đồng ý cho bạn đón con.

Như vậy, bạn đón con theo diện đoàn tụ, xuất cảnh sang nước ngoài cần có sự đồng bằng văn bản của người cha, chứng minh mức thu nhập đảm bảo... không tồn tại trường hợp ngoại lệ.

Trường hợp hạn chế thăm nom quy định trong Luật hôn nhân và gia đình 2014:

"Điều 82. Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở."

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

Theo quy định tại Điều 2 của Luật phòng chống bạo lực gia đình 2007, hành vi “ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau” là hành vi bạo lực gia đình ngay cả khi vợ, chồng đã ly hôn hoặc nam, nữ không đăng ký kết hôn mà chung sống với nhau như vợ chồng.

Như vậy, hành vi bạo lực gia đình của chồng bạn xảy ra tại tời điểm đang nuôi con thì mới có thể được xác định là căn cứ hạn chế quyền thăm nom, còn nếu như sự việc đã xảy ra trước đây hiện tại chấm dứt hành vi bạo lực thì không còn là căn cứ để hạn chế quyền thăm nom nữa.

Ở đây bạn xác định rõ về quyền nuôi con của mình, nếu chồng bạn hiện tại được quyền nuôi con, tuy nhiên lại không còn đáp ứng được những điều kiện nuôi con như luật hôn nhân và gia đình quy định, bạn có thể làm đơn yêu cầu tòa thay đổi quyền nuôi con cho bạn để bạn có thể một mình nuôi con. Khi có quyết định thay đổi người nuôi con của tòa và đáp ứng được điều kiện đón con theo diện đoàn tụ bạn sẽ được đón con.

2. Ly hôn và quyền nuôi con được quyết định như thế nào?