Vụ án xét xử Phương Nga và Thuỳ Dung về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã xuất hiện thêm nhiều tình tiết mới, cụ thể nhân chứng "bí ẩn" là bà Nguyễn Mai Phương đã xuất hiện, nhưng được trả lời thẩm vấn trong phòng kín.

Tại phòng kín, bà Mai Phương trả lời lưu loát tất cả những câu hỏi của HĐXX, VKS cũng như luật sư của bị hại và bị cáo. Theo đó, nhân vật bí ẩn này cũng phủ nhận tất cả những lời khai trước đó của bị cáo Phương Nga và Thùy Dung.

Ngoài ra, để khẳng định những lời khai của mình là thật, bà Nguyễn Mai Phương còn đưa ra bằng chứng là băng ghi âm ghi lại nội dung cuộc nói chuyện giữa bà và bà Hồ Mai Phương (mẹ của Phương Nga) về việc đưa hối lộ cán bộ trại giam với số tiền 50 triệu đồng để thông cung.

Quy định về việc cách ly người làm chứng như thế nào?

Xung quanh vấn đề này, dư luận đã có những ý kiến trái chiều về việc nhân chứng "bí ẩn" tại ở phòng kín.

Còn luật sư Nguyễn Tri Đức (Đoàn LS TP. HCM) cho rằng đây là tình huống có một không hai lần đầu tiên trong lịch sử tố tụng. Yêu cầu và lý do người làm chứng Nguyễn Mai Phương đưa ra đã được Tòa án chấp thuận ít nhiều đã gây ra những ý kiến trái chiều không những trong dư luận mà ngay cả những cựu cán bộ đã và đang làm công tác xét xử cũng đã có những góc nhìn khác nhau.

Việc bà Mai Phương được lấy lời khai trong phòng kín cũng khiến nhiều người quan tâm

Luật sư Đức cho biết, về việc cách ly người làm chứng cũng đã quy định tại Điều 204 BLTTHS 2003. Cụ thể: "Chủ tọa phiên tòa có thể quyết định những biện pháp để cho những người làm chứng không nghe được lời khai của nhau hoặc tiếp xúc với những người có liên quan. Trong trường hợp lời khai của bị cáo và người làm chứng có ảnh hưởng lẫn nhau thì chủ tọa phiên tòa có thể quyết định cách ly bị cáo với người làm chứng trước khi hỏi người làm chứng".

"Hội đồng xét xử phải hỏi riêng từng người làm chứng và không để cho những người làm chứng khác biết được nội dung xét hỏi đó", Điều 211 Bộ Luật TTHS 2003.

Bên cạnh đó, tại BLDS 2015 đã quy định về "Quyền nhân thân" cụ thể là việc "Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình, việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý" cũng đã quy định tại Điều 32 của bộ luật này. Theo luật sư Đức, các nhà làm luật cần có quy định hướng dẫn cụ thể rõ ràng hơn về vấn đề này.

Phương Nga có thể kiện lại Cao Toàn Mỹ

Trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Phương Nga có liên quan đến vấn đề mua bán nhà, cụ thể ông Mỹ kiện Phương Nga lợi dụng việc mua bán nhà để lấy 16,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, dư luận đặt giả thiết rằng nếu những hợp đồng mua bán nhà của ông Mỹ là giả, nguỵ tạo thì ông ta có phạm tội?

Luật sư Giang Hồng Thanh - Văn phòng luật sư Giang Thanh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) nhận định, nếu cơ quan chức năng hoặc những người liên quan đến vụ án chứng minh được nội dung tố cáo của ông Cao Toàn Mỹ đối với Phương Nga là không đúng sự thật, ông Mỹ có thể sẽ phải đối mặt với việc bị xử lý hình sự về hành vi "Vu khống" theo Điều 122 Bộ luật hình sự.

"Khi đó, Nga sẽ không còn bị điều tra, truy tố, xét xử về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" đối với số tiền 16,5 tỷ đồng mà ông Mỹ đang tố cáo. Còn việc Nga lúc này có phạm tội gì khác hay không hay chỉ liên quan đến một phần số tiền này thì lại phải phụ thuộc vào kết quả điều tra", luật sư Thanh nói.

Nếu những gì ông Mỹ tố cáo là không đúng sự thật thì ông Mỹ sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật

Cần triệu tập điều tra viên và trả hồ sơ điều tra bổ sung

Nhận định về một số tình tiết mới trong vụ án trong đó có tình tiết lá thư nylon với chữ viết không hiện rõ nội dung, luật sư Trần Minh Hùng – Trưởng phòng luật sư Gia Đình (Đoàn LS TP. HCM) cho biết vấn đề này có dấu hiệu thông cung nên cần triệu tập cán bộ trại giam đến toà án. Nếu có vấn đề thông cung thì Toà cần phải trả hồ sơ điều tra bổ sung.

Còn theo luật sư Thanh - vấn đề này phụ thuộc vào HĐXX. Ngoài ra, nếu trả hồ sơ thì điều tra bổ sung nội dung liên quan đến cán bộ này chứ không triệu tập cán bộ đó đến Tòa để nghe lời khai, lời trình bày của người cán bộ này.

Liên quan đến tình tiết cán bộ trại giam nhận số tiền 50 triệu từ bà Hồ Mai Phương (mẹ Nga) để thông cung, đưa thư ra vào, luật sư Thanh cũng cho biết:"Nếu việc này được xác định là có thật thì bà Hồ Mai Phương có thể bị xử lý về hành vi "Đưa hối lộ" theo Điều 289 Bộ luật hình sự, còn cán bộ trại giam có thể bị xử lý về hành vi "Nhận hối lộ" theo Điều 279 Bộ luật này".

Việc mẹ Phương Nga bị bà Phương tố cáo hối lộ 50 triệu cần phải điều tra lại

Băng ghi âm, bản khai giống nhau và thư nylon: Phải xác thực!

Theo luật sư Thanh, băng ghi âm không phải là chứng cứ duy nhất để kết luận một ai đó có tội. Cơ quan chức năng sẽ phải xác định tính xác thực của đoạn ghi âm này, thậm chí phải giám định giọng nói, giám định nội dung, giám định tính nguyên bản của đoạn ghi âm… trước khi đưa ra kết luận.

Luật sư Hùng cũng đồng tình với quan điểm của ông Thanh: "Nếu đúng như vậy thì hành vi nêu trên có dấu hiệu cấu thành tội".

"Hành vi khách quan gồm hành vi đưa tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác cho người có chức vụ, quyền hạn. Hình thức đưa hối lộ có thể là trực tiếp hoặc thông qua trung gian. Tội phạm hoàn thành khi của hối lộ có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc vi phạm nhiều lần", luật sư Hùng cho biết thêm.

Liên quan đến vấn đề bản khai mà phía LS bảo vệ Phương Nga đưa ra cho rằng bản khai này giống nhau từng dấu chấm, dấu phẩy, các luật sư đồng quan điểm nên cho điều tra lại tình tiết này vì khi xem xét dư luận có quyền đặt nghi vấn về sự thiếu khách quan.

Ngoài ra các luật sư cũng đưa ra nhận định cần làm rõ nội dung bức thư viết trên giấy nilon. Luật sư Hùng cho biết: "Theo tôi các tình tiết này thì bắt buộc phải trưng cầu giám định chữ viết".

Bức thư nylon cũng là 1 trong những điểm mấu chốt của vụ án

Còn luật sư Thanh thì cho rằng: "Nếu nội dung trên bức thư nylon có nội dung liên quan đến chạy án, thông cung thì Hội đồng xét xử có thể sẽ ra quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung làm rõ vấn đề này chứ không quyết định nội dung của nó có chính xác hay không".

Ngoài những luật sư nêu trên thì các luật sư và nhiều chuyên gia pháp luật cũng dự đoán HĐXX sẽ trả hồ sơ để điều tra lại vì nhân chứng bí ẩn và những tình tiết mới cần phải được làm rõ để tránh oan sai. Theo các luật sư, những tình tiết này không thể làm sáng tỏ tại toà.

Nguồn: Kênh 14

Bị cáo Dung bị "người bí ẩn" đề nghị không được khai Nga và Mỹ có tình cảm

Một tình tiết được cho là quan trọng liên quan đến bà Nguyễn Mai Phương (tư cách nhân chứng trong vụ án) nhưng "người bí ẩn" này chưa bao giờ xuất hiện trước các phiên tòa xét xử Phương Nga.

Trong phiên tòa lần thứ 2, Phương Nga và Thùy Dung liên tục khẳng định vai trò "đạo diễn" của bà Mai Phương khi đứng ra hướng dẫn các bị cáo khai theo những gì ghi trong tờ giấy A4.

Bị cáo Dung cho biết, trước khi bị bắt, bị cáo có gặp bà Mai Phương trong quán ăn trên đường Đinh Tiên Hoàng (quận 1, TPHCM) có Phương Nga và Lữ Minh Nghĩa (người yêu Nga) để khai theo sự hướng dẫn của "người bí ẩn".

Ngoài ra, khi thời điểm Phương Nga và Thùy Dung chính thức bị bắt tạm giam, người phụ nữ bí ẩn này đã nhiều lần gửi thư cho bị cáo Dung để dặn dò.

Những điều Dung khai về bà Mai Phương vẫn còn là sự bí ẩn.

Trong những bức thư đó bà Mai Phương dặn Dung không được khai về mối quan hệ tình cảm giữa Phương Nga và ông Mỹ, mọi chuyện đã có bên ngoài lo. Do đó, trong suốt thời gian dài, Thùy Dung đã có một số lời khai không đúng sự thật.

"Từ khi bị bắt tạm giam tại trại giam Chí Hòa, bị cáo bị rất nhiều áp lực từ bà Mai Phương cũng như Lữ Minh Nghĩa nên bị ảnh hưởng về tâm lí. Bị cáo nhận được nhiều thư từ bà Mai Phương và anh Nghĩa nói mình cứ nhận tội lừa đảo chiếm đoạt tiền của ông Mỹ, cùng lắm chỉ ở tù 1 năm rồi được ra. Nhưng cuối cùng không phải vậy", Dung khai với HĐXX.

Khi đại diện VKS xét hỏi về vấn đề này, Thùy Dung nói rõ những lá thư đó bị cáo nhận được của bà Mai Phương và Nghĩa thông qua cán bộ trại giam đưa trong hoàn cảnh giam giữ nên khi vừa đọc xong đã xé hủy.

Bị cáo Dung còn tự bào chữa cho mình khi sau một năm bị tạm giam, bị cáo đã yêu cầu thay đổi lời khai bằng cách nói ra sự thật nhưng điều tra viên đã không chấp nhận lời khai này.

Những người bị tòa triệu tập nhưng không đến có thể bị dẫn giải

Trong khi vụ án càng lúc khó khăn hơn cho HĐXX vì hoa hậu Phương Nga vẫn im lặng thì nhân chứng quan trọng là bà Nguyễn Mai Phương liên tục vắng mặt tại phiên tòa khiến vụ án càng thêm bế tắc.

Trường hợp vắng mặt những người làm chứng quan trọng, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng phòng Luật sư Gia Đình (Đoàn LS TP.HCM) cho biết nghĩa vụ của người làm chứng phải có mặt theo giấy triệu tập của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án. Trong trường hợp cố ý không đến mà không có lý do chính đáng và việc vắng mặt của người làm chứng gây trở ngại cho việc điều tra, truy tố, xét xử thì có thể bị dẫn giải.

Theo luật sư phân tích, khi có mặt tại tòa, người làm chứng phải khai trung thực tất cả những tình tiết mà mình biết về vụ án. Nếu người làm chứng từ chối hoặc trốn tránh việc khai báo mà không có lý do chính đáng thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 308 của Bộ luật hình sự. Còn nếu khai báo gian dối thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 307 của Bộ luật hình sự.

Luật sư dự đoán kết quả phiên tòa có thể bất lợi cho Phương Nga?

Ngoài nghĩa vụ, người được triệu tập làm chứng cũng có quyền được cơ quan triệu tập bảo vệ tính mạng, sức khỏe,...; được cơ quan triệu tập thanh toán chí phí đi lại,...

Còn trong trường hợp vụ án sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu những người làm chứng quan trọng không có mặt tại tòa, luật sư Hùng cho rằng những tình tiết trong vụ án sẽ không được làm rõ. Tuy nhiên, có thể HĐXX sẽ dựa vào lời khai như nhân chứng đã khai với cơ quan điều tra để làm cơ sở đánh giá.

Việc có hay không Hợp đồng tình dục giữa Phương Nga và đại gia Cao Toàn Mỹ vẫn đang là dấu hỏi, nhưng qua các phiên xét xử, các luật sư hai bên vẫn đang củng cố những chứng cứ, tình tiết mới để cung cấp cho HĐXX sớm làm sáng tỏ vụ án.

Nói về kết quả phiên tòa xét xử Phương Nga tiếp tục được diễn ra vào ngày 26/6, luật sư Hùng dự đoán HĐXX sẽ tiếp tục phiên tòa dựa theo kết quả điều tra. Theo luật sư, HĐXX đã có quan điểm riêng và sẽ tuyên án trong phiên tòa ngày mai.

Tuy nhiên, kết quả có thể bất lợi cho Phương Nga và luật sư cũng dự đoán dư luận sẽ có những ý kiến trái chiều với tuyên án này.

Chúng tôi sẽ cập nhật thông tin phiên tòa xét xử Phương Nga vào ngày mai (26/6).

Nguồn: Kênh 14

Phương Nga liên tục sử dụng quyền im lặng vì "đảm bảo sự khách quan"?

Ngày 22 và 23/6, phiên tòa xét xử vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" trị giá 16,5 tỷ đồng do Trương Hồ Phương Nga (30 tuổi, Hoa hậu người Việt tại Nga 2007) và Nguyễn Đức Thùy Dung bị cáo buộc thực hiện tiếp tục diễn ra. 

Tại phiên tòa sơ thẩm từng bị hoãn trước (21/9/2016), Phương Nga và Thùy Dung bất ngờ khai ra tình tiết Hợp đồng tình cảm. Phương Nga cho rằng, số tiền 16,5 tỷ đồng chính là chi phí của bản hợp đồng giữa Cao Toàn Mỹ (bị hại) với cô chứ không phải số tiền hợp đồng mua bán nhà.

Phương Nga tại phiên xét xử sáng 23/6.

Cao Toàn Mỹ trong phiên tòa.

Với tình tiết phát sinh này, HĐXX xét xử đã trả hồ sơ lại để điều tra bổ sung. Sau khoảng 9 tháng, cáo trạng VKSND TP.HCM vẫn truy tố hai bị cáo Nga và Dung tội danh "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Trong phần xét hỏi ở cả 2 phiên tòa vừa qua, Phương Nga liên tục sử dụng quyền im lặng. Cô này từ chối trả lời các câu hỏi của HĐXX và Viện kiểm sát. Thậm chí, Phương Nga còn nói không tin Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra vì cho rằng bản cáo trạng không đúng sự thật khiến nhiều người có mặt tại phiên tòa bất ngờ. 

Theo nội dung cáo trạng của VKS, Phương Nga và Thùy Dung làm giả giấy tờ việc mua bán nhà không thành, số tiền nói trên đã trả lại cho ông Cao Toàn Mỹ. Đồng thời, Nga thuê ông Nguyễn Văn Yên (SN 1959) đóng giả là người bán nhà. Người đàn ông này có vai trò giúp Nga ký vào giấy nhận bán nhà, sau đó trả số tiền 16,5 tỷ đồng vì không muốn bán nhà cho Nga.

Tuy nhiên, khi sự việc vỡ lỡ, ông Yên cho biết mình không biết hành vi đó là giúp sức cho Nga chiếm đoạt tài sản. Khai trước HĐXX, ông Yên cũng cũng thừa nhận giúp Nga ký nhận giấy bán nhà nhưng không biết Nga lợi dụng mình để chiếm đoạt tài sản của ông Mỹ.

Cô khẳng định không tin tưởng Viện kiểm sát...

... và cho rằng bản cáo trạng không đúng sự thật.

Trong cáo trạng cũng nêu rõ: "Nga im lặng và từ chối khai báo nên không đủ cơ sở để xử lý ông Yên về tội Lừa đảo chiêm đoạt tài sản".

Còn đối với bà Dương Thị Nga (người giới thiệu ông Yên cho Nga làm giả các hồ sơ) đã thuê một người tên Dũng đe dọa ông Mỹ. Tuy nhiên, bà Dương Nga không biết việc mình giới thiệu ông Yên cho Hoa hậu nhằm mục đích gì. Cũng với lí do Nga giữ im lặng nên cơ quan VKS không đủ cơ sở để truy tố bà Dương Nga tội danh lừa đảo.

Bên cạnh đó, về tình tiết Nga dùng 200 triệu đồng để thuê Thân Tấn Dũng, Nguyễn Thị Bạch Kiều để đe dọa ông Mỹ rút đơn tố cáo, Dũng khai nhận với Cơ quan điều tra không biết Phương Nga và Thùy Dung đã lừa đảo chiếm đoạt tiền người khác. Trước sự giữ nguyên quyền im lặng của Phương Nga, cơ quan tố tụng nhận định: "Nga im lặng nên không có cơ sở xử lý Dũng về tội Không tố giác tội phạm".

Vụ án Phương Nga bị cáo buộc về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản cũng liên quan đến ông Lữ Minh Nghĩa (bạn trai Thùy Dung) nhưng trong 2 phiên tòa vừa qua người này đều không có mặt.

Trước HĐXX, bị cáo Thùy Dung khai Nghĩa có vai trò giúp Nga viết bản di chúc và giấy xác nhận di chúc việc ông Yên được thừa kế căn nhà trên đường Nguyễn Trãi (quận 1). Trong bản cáo trạng, Nghĩa cũng khai không biết việc mình làm giúp Nga là mục đích gì.

Tiếp tục như những người liên quan khác, Cơ quan điều tra cũng không có được thông tin từ lời khai của Nga vì cô này tiếp tục giữ quyền im lặng trước các câu hỏi. Theo đó, ông Nghĩa không bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì cơ quan chức năng chưa đủ cơ sở.

Phương Nga mong muốn Viện kiểm sát tôn trọng quyền im lặng của mình.

Một mắt xích quan trọng trong vụ án nữa là bà Nguyễn Mai Phương (người hứa giúp Nga không bị truy tố) nhưng người phụ nữ này vẫn chưa xuất hiện trong những phiên tòa vừa qua.

Trong phiên toà ngày 23/6, Phương Nga vẫn bình tĩnh và kiên quyết dùng quyền im lặng để không trả lời bất cứ vấn đề nào liên quan đến vụ án dẫn đến việc điều tra của cơ quan chức năng gặp khó khăn. Mặc dù được VKS nhiều lần xét hỏi nhưng bị cáo Nga tiếp tục khẳng định: "Bị cáo giữ quyền im lặng và không nói gì thêm. Mong tòa tôn trọng quyền im lặng của bị cáo". 

Không những thế, ngay cả khi luật sư LS Phạm Công Hùng – nguyên thẩm phán TAND Tối cao, một trong các luật sư bào chữa cho Phương Nga đặt câu hỏi, cô vẫn giữ quyền im lặng. "Bị cáo xin tiếp tục im lặng và không trả lời câu hỏi từ luật sư của mình. Bởi vì bị cáo tin rằng khi luật sư Phạm Công Hùng tham gia vào vụ án này thì bản thân luật sư không có mối quan hệ cũng như quen biết với bị cáo.Bị cáo tin rằng sau khi nghiên cứu vụ án, luật sư sẽ hiểu bản chất vụ việc và đưa ra quan điểm của mình. Bị cáo không trả lời thẩm vấn của luật sư là để đảm bảo sự khách quan", bị cáo Nga nói.

Quan điểm của luật sư về quyền im lặng mà Phương Nga sử dụng

Liên quan đến quyền im lặng của Phương Nga, trao đổi thêm với chúng tôi về vấn đề này Luật sư Trần Minh Hùng – Trưởng phòng Luật sư Gia Đình (Đoàn LS TP.HCM) nhận định, có thể trong trường hợp này, Phương Nga đã hiểu sai tinh thần pháp luật về quyền im lặng và quyền tự bào chữa.

Vị luật sư phân tích: Quyền im lặng chỉ có ý nghĩa khi bị ép cung, mớm cung, bị tạm giam... mà chưa có luật sư hoặc những tình tiết bất lợi không kịp phản ứng. Khi ra tòa công khai, có luật sư bào chữa công khai, thì đó là cơ hội để bị cáo thể hiện quyền tự bào chữa nếu cho rằng bị ép, mớm cung... Thế nhưng Phương Nga lại giữ im lặng và cho rằng chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan tố tụng (đây là lý thuyết) theo Điều 10, Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định.

Phương Nga kiên quyết giữ quyền im lặng

Về vấn đề Pháp luật có cho phép bị cáo im lặng hay không, luật sư Hùng thông tin, pháp luật hình sự không quy định trực tiếp việc bị cáo có quyền im lặng. Tuy nhiên tại điểm c, Khoản 2, Điều 48, 49 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003 quy định "người bị tạm giữ, bị can có quyền trình bày lời khai". Tức là, trình bày lời khai được xem là một quyền chứ không phải nghĩa vụ.

Mặt khác, nếu trong trường hợp kết quả cuối cùng Phương Nga bị kết tội nhưng trước đó giữ im lặng thì như thế nào? Luật sư Hùng cho rằng HĐXX sẽ cân nhắc tình tiết khai báo thành khẩn để đưa vào tình tiết giảm nhẹ khi lượng hình (xử phạt). Nhưng nếu cho rằng mình không phạm tội thì phải tự bào chữa, phải đưa ra lý luận và quan điểm về hành vi của mình để được Tòa cân nhắc. Quyền im lặng và quyền tự bào chữa là 2 quyền khác nhau.

Cuối phiên xét xử buổi chiều ngày 22/6, Phương Nga mới chịu lên tiếng rằng: "Im lặng không có nghĩa đồng ý, im lặng chỉ là im lặng".

Luật sư Hùng còn cho biết thêm, luật không quy định thời hạn được quyền im lặng cho nên Phương Nga có thể được quyền im lặng trong suốt vụ án. Ngoài ra luật cũng không quy định bị cáo phải trả lời hay không được im lặng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Nên trong trường hợp này, việc Phương Nga nói hoặc im lặng là quyền của cô ấy.

Nguồn: Kênh 14

Khổ sở vì mạng xã hội

Đầu năm 2015, trên facebook lan truyền thông tin liên quan đến các nhân vật nổi tiếng trong giới showbiz như ca sĩ Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng, diva Thanh Lam, siêu mẫu Xuân Lan, Á hậu Linh Chi, người mẫu Ngọc Trinh, diễn viên Quách Ngọc Ngoan, doanh nhân Phượng Chanel... Những thông tin này bắt nguồn từ một người dùng facebook có tên "Thánh Cô Cô Bóc". Người này tuyên bố sẽ bóc trần những bí mật showbiz khiến nhiều người trong giới nghệ sĩ choáng váng. Những thông tin thất thiệt đó mặc dù chưa được kiểm chứng nhưng đã lan truyền với tốc độ chóng mặt ảnh hưởng lớn đến uy tín, công việc và sức khỏe của nhiều “sao”.

Ngay sau đó, Bộ Công an đã vào cuộc điều tra và bắt khẩn cấp Trần Thị Hương Giang (37 tuổi, ở phường Giảng Võ, quận Ba Đình, Hà Nội) vì hành vi sử dụng mạng xã hội facebook đăng tải các bài viết, hình ảnh có nội dung xuyên tạc, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.

Trường hợp của anh Nguyễn Thanh Đông (TP HCM) là một ví dụ cay đắng. Giữa tháng 3-2017, anh Đông bị tố xâm hại tình dục bé gái 7 tuổi tại Trường Tiểu học Lương Thế Vinh (TP HCM). Một loạt thông tin về tên, tuổi, hình ảnh, địa chỉ cơ quan, nhà ở của người đàn ông này bị lan truyền trên mạng xã hội facebook kèm theo nội dung khẳng định anh Đông chính là thủ phạm của vụ ấu dâm bé gái. Điều này khiến cá nhân và cả gia đình anh Đông bị chỉ trích và chịu đàm tiếu, miệt thị thậm tệ từ dư luận. Tuy nhiên, ngày 16-5-2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP HCM đã công bố kết quả điều tra cho thấy bé gái không bị xâm hại. Mặc dù được trả lại sự trong sạch nhưng nỗi đau mà anh Đông và gia đình phải chịu đựng thì không gì có thể bù đắp.

Chia sẻ với phóng viên Báo Năng lượng Mới, anh Nguyễn Thanh Đông cho biết, thời điểm xảy ra vụ việc, anh vô cùng hoảng loạn khi biết toàn bộ thông tin cá nhân của mình bị lan truyền trên mạng xã hội facebook. Thời điểm bị tố trên mạng xã hội, anh Đông đã nghỉ việc ở Trường Tiểu học Lương Thế Vinh hơn chục năm. Vì vậy, nhiều người bạn của anh không tin đó là sự thật.

“Lúc đó vợ chồng tôi túc trực trong bệnh viện chăm hai con sinh đôi nên không có thời gian vào facebook. Chỉ đến khi bạn bè, người thân gọi điện nói việc tôi bị bêu xấu trên mạng xã hội, tôi mới hay” - anh Đông nói.

Theo anh Đông, sự việc đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và danh dự của anh. Lo ngại sự việc đi quá xa nên anh đã nhanh chóng khóa tài khoản facebook cá nhân và nghỉ việc một thời gian: “Tôi khổ sở vì những lời hăm dọa, chửi bới thậm tệ trên mạng xã hội. Biết là khó khăn nhưng tôi còn phải bảo vệ vợ con, gia đình của mình nên không dám đi làm” - anh Đông kể.

Tuy nhiên, điều khiến anh Đông cảm thấy buồn nhất là khi sự việc được Cơ quan Công an đã làm sáng tỏ nhưng những người bình luận ác ý hoặc chia sẻ thông tin không đúng sự thật về anh đều không một lời xin lỗi hay đính chính. Người ta kết án anh khi không có một bằng chứng cụ thể nào, kèm theo đó là hàng loạt bình luận thỏa sức nhục mạ, dọa đánh, dọa giết. Họ xúc phạm người khác theo phong trào cho sướng miệng rồi khi sự việc rõ trắng đen lại lặng lẽ xóa bài. Qua sự việc, anh hy vọng cơ quan chức năng phải có biện pháp bảo vệ người dân để không còn ai rơi vào cảnh như anh.

Khó kiểm soát mạng xã hội

Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Hoài Thu

Nói về việc đưa thông tin lên mạng xã hội, bà Nguyễn Thị Hoài Thu, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, việc đăng tải và phát tán thông tin của người khác khi chưa được sự đồng ý của họ là hành vi vi phạm pháp luật về quyền riêng tư. Câu chuyện của anh Nguyễn Thanh Đông không phải là trường hợp đầu tiên và duy nhất khi chưa kiểm chứng thông tin, mà dư luận đã lao vào chỉ trích. Hãy thử đặt mình vào vị trí của người trong cuộc, nếu là mình, liệu có chịu được lời kết tội, áp lực, đả kích từ dư luận với sự việc không phải do mình gây nên. Sự thực nếu người đó có tội, họ sẽ bị trừng trị trước pháp luật.

Tuy nhiên, bà Hoài Thu thừa nhận, do việc kiểm soát thông tin và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng xã hội là không dễ dàng. Vấn đề này không chỉ cần sự can thiệp của pháp luật mà còn cần có sự giáo dục nâng cao ý thức của người dân trong việc xác minh, sàng lọc thông tin và phát ngôn trên mạng xã hội. Cơ quan chức năng nên xem mạng xã hội nói chung, facebook nói riêng là một kênh thông tin tham khảo trong trường hợp có nội dung rõ ràng. Còn nếu sự việc đó không có thật, vu khống nhằm bôi nhọ, làm hại đến uy tín, thanh danh và sức khỏe của người khác thì người đó vu khống sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Theo bà Hoài Thu, hiện nay, pháp luật quy định chỉ tiếp nhận thông tin tố cáo qua hai hình thức là đến trình báo trực tiếp hoặc gửi đơn đến cơ quan chức năng. Những người muốn tố cáo, tố giác tội phạm nên bảo đảm chắc chắn về nội dung sự việc, trình bày rõ ràng và cụ thể gửi đến các cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và xem xét.

Liên quan đến vấn đề đưa đơn tố cáo lên mạng xã hội, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình lưu ý, hành vi bịa đặt được hiểu là việc tự nghĩ ra một điều gì đó mà không có thật đối với người khác để bôi nhọ, làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Còn hành vi loan truyền, tuy không bịa đặt nhưng lại tiếp sóng những thông tin mà mình biết rõ đó là do bịa đặt, không đúng sự thật. Việc loan truyền này có thể bằng nhiều hình thức khác nhau như sao chép làm nhiều bản gửi đi cho nhiều người qua tin nhắn, kể lại cho người khác nghe, đăng trạng thái, comment trên mạng xã hội...

Trong trường hợp của anh Đông, người tung tin trên mạng xã hội có dấu hiệu phạm pháp hình sự và nạn nhân có thể làm đơn tố cáo người này về tội vu khống theo quy định Điều 122 Bộ luật Hình sự. Còn nếu theo quy định của Luật Dân sự thì người bị xâm phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm bởi hành vi bêu riếu, nói xấu trên mạng xã hội có quyền yêu cầu người vi phạm hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền buộc người vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại.

Cần chú trọng nội dung tố cáo

Trước đề nghị của ông Nguyễn Nhân Chiến, đại biểu Nguyễn Hữu Chính - Chánh án TAND TP Hà Nội khẳng định, tố cáo bằng nhiều hình thức như trực tiếp, bằng đơn, qua fax, email, qua điện thoại đều hợp pháp và phù hợp với một số luật như Luật Phòng chống tham nhũng. Trong trường hợp xuất hiện tố cáo nặc danh, nếu có những nội dung, chứng cứ xác đáng (hình ảnh, ghi âm) thì nên được xem xét bởi nhiều khi họ sợ bị trả thù hoặc không đảm bảo về quyền lợi hoặc bị đe dọa tính mạng, sức khỏe nên họ phải nặc danh.

Đồng tình với Chánh án TAND TP Hà Nội, đại biểu Lê Thanh Vân (Đoàn đại biểu tỉnh Cà Mau) cho rằng, không nên phân biệt giữa tố cáo bằng văn bản, tố cáo trực tiếp với tố cáo bằng fax, email, điện thoại. Thay vào đó, bản chất thông tin được tố cáo mới là quan trọng nhất. Ông Vân cũng cho biết, không thể viện dẫn số liệu đúng, sai về thông tin tố cáo đã giải quyết để bao biện cho việc loại bỏ hình thức tố cáo nặc danh. Bởi ngoài việc lợi dụng để gây rối, triệt hạ, vu khống người khác, có thể thấy một sự thật là người nặc danh sợ bị trả thù, bị trù dập, bị bức hại... nên họ mới chọn hình thức này. Điều đó cũng cho thấy cơ chế bảo vệ pháp luật của chúng ta chưa đủ mạnh để bảo đảm quyền tố cáo của họ. Vì vậy, cần thừa nhận hình thức này.

Ở một góc độ khác, đại biểu Phạm Tất Thắng - Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết, theo quy định, chỉ tiếp nhận đơn tố cáo chính danh, không xem xét trường hợp nặc danh. Tuy nhiên, vẫn nên ghi nhận nếu đơn tố cáo trên mạng xã hội có thông tin người gửi rõ ràng, nội dung cụ thể: “Sự phát triển của công nghệ đã và sẽ xuất hiện nhiều hình thức liên lạc, trao đổi thông tin khác nhau. Bên cạnh đó bản thân một số điều luật của chúng ta đã chấp nhận một số hình thức giao dịch điện tử nên việc chấp nhận đơn tố cáo trên mạng xã hội để nó đồng bộ với các luật khác.

Trong trường hợp người tố cáo vì một lý do nào đó, không muốn công khai danh tính (nặc danh), nếu xác minh được sự việc có thật thì chúng ta nên coi đó là một kênh cung cấp thông tin, không phải là một đơn tố cáo chính thức. Và đương nhiên, trường hợp này sẽ không xử lý theo quy trình của một đơn tố cáo. Ví dụ khi người dân tố cáo về tham nhũng, tiêu cực về địa phương của mình, do những mối quan hệ thân quen nên họ không thể nêu tên tuổi người gửi. Tuy nhiên, nếu đơn thư tố cáo đó được trình bày rõ ràng, cụ thể, chúng ta vẫn nên tiếp nhận, nhưng với góc độ là nguồn cung cấp thông tin để các cơ quan chức năng tham khảo và nghiên cứu, nó khác hoàn toàn với quy trình xử lý đơn tố cáo.

Không thiếu những trường hợp, những vụ việc đưa đơn lên mạng xã hội là khi người dân đã đưa đơn ra tòa, tới chính quyền nhưng không được giải quyết hoặc giải quyết không thỏa đáng. Không còn con đường nào khác để tiếp cận công lý, đường cùng mới phải đưa đơn lên mạng xã hội để gây sự chú ý của dư luận, nhờ đó các cơ quan chức năng có thể tiếp cận nguồn thông tin và xem xét giải quyết lấy lại công bằng cho họ. Do vậy cần xem xét sự việc một cách khách quan và không nên bỏ sót thông tin tố cáo nếu có nội dung cụ thể và rõ ràng”.

Cây ngay không sợ chết đứng!

Chia sẻ về vấn đề này, nguyên đại biểu Quốc hội Lê Văn Cuông cho biết, việc đưa đơn tố cáo lên mạng Internet trong trường hợp đã gửi đơn lên chính quyền nhưng không được giải quyết có thể chấp nhận. Từ đây các cơ quan chức năng, giám sát sẽ nắm được tình hình và kiểm tra. Bên cạnh đó, hiện nay các cơ quan báo chí rất phát triển, cạnh tranh và minh bạch. Trong trường hợp các cơ quan chức năng vô cảm, không giải quyết được kiến nghị, người dân có thể tìm đến cơ quan thông tin đại chúng, đặc biệt là báo chí. Mạng xã hội chỉ là kênh để cơ quan chức năng tiếp nhận, tham khảo chứ không bắt buộc giải quyết. Nhưng nếu báo chí đã đăng tải thông tin, cơ quan chức năng sẽ phải vào cuộc để xem xét và giải quyết vụ việc.

Theo Luật sư Trương Anh Tú - Trưởng văn phòng Luật sư Trương Anh Tú, hiện nay, thời đại công nghệ kéo theo những tiện ích trong đó có việc gửi email, fax... vậy nên đề nghị không tiếp nhận đơn tố cáo qua mạng xã hội nói riêng và mạng Internet nói chung là đi ngược với sự tiến bộ của thời đại. Hơn nữa, nếu các vị lãnh đạo không làm chuyện gì mờ ám thì cũng không sợ ảnh hưởng đến danh dự cá nhân hay tổ chức đang công tác. Ông bà ta có câu: “Cây ngay không sợ chết đứng”, nếu bản thân người bị tố cáo trong sạch thì người tố cáo sẽ phải chịu trách nhiệm với những hành vi của mình.

Ở một góc độ khác, Luật sư Nguyễn Hồng Thái - Giám đốc Công ty Luật quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp cho rằng: “Cần phối hợp cả phương thức nhận đơn thư tố cáo trực tiếp và cả thông qua các phương tiện truyền thông như: fax, email, đăng trên mạng xã hội... để tăng khả năng tiếp nhận và giải quyết hồ sơ; cần tuân thủ nguyên tắc, việc tiếp nhận và xử lý đơn tố cáo phải được tổ chức một cách khoa học, chặt chẽ, hợp lý, phải đảm bảo tính kịp thời, chính xác, tuân thủ đúng các quy định của pháp luật; cách thức tổ chức tiếp nhận đơn thư tố cáo, giải quyết đơn tố cáo theo cơ chế “một cửa” khoa học, hợp lý; tăng cường cơ chế giám sát ở bộ phận tiếp nhận đơn thư tố cáo” .

Xuân Hinh - Đinh Hương

Nguồn: Petrotimes