1. Con cái có được chọn người nuôi dưỡng khi cha mẹ ly hôn không?

Về quyền yêu cầu giải quyết ly hôn

Điều 51 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định về người có quyền yêu cầu giải quyết ly hôn cụ thể bao gồm:

• Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

• Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

• Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

Đơn yêu cầu ly hôn sẽ được Tòa án thụ lý theo quy định tại Điều 53 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014.

Các trường hợp ly hôn

Ly hôn căn cứ theo Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định được chia làm hai loại như sau:

Thuận tình ly hôn: Điều 55 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định về thuận tình ly hôn trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn, còn nếu không thỏa thuận được hoặc có thỏa thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án giải quyết việc ly hôn.

Ly hôn theo yêu cầu của một bên: Khi Tòa án thụ lý đơn ly hôn được chồng hoặc vợ gửi thì Tòa án sẽ tiến hành hòa giải theo quy định tại Điều 54 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014. Trong trường hợp không hòa giải được thì Tòa án sẽ tiến hành theo quy định tại Điều 56 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 trong ba trường hợp như sau:

• Trường hợp 1: Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

• Trường hợp 2: Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

• Trường hợp 3: Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.

Quy định pháp luật về việc nuôi dưỡng con sau khi cha mẹ ly hôn

Về quyền nuôi dưỡng con cái

Điều 81 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định về quyền nuôi dưỡng con cái sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

Về quyền giao con cho cha mẹ nuôi sau khi ly hôn

Điều 81 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 cũng có quy định về quyền giao con cho cha mẹ nuôi sau khi ly hôn thuộc về Tòa án, khi vợ chồng không thỏa thuận được người sẽ trực tiếp nuôi con.

Ngoài ra, cũng tại Khoản 3 Điều 81 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định rằng con dưới 36 tháng tuổi sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Điều 84 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 cũng có quy định về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi cha mẹ ly hôn, trong trường hợp nếu như có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi cha mẹ ly hôn sẽ được thực hiện dựa trên các căn cứ sau:

• Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con

• Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Về quyền và nghĩa vụ cấp dưỡng cho con

Điều 82 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn cụ thể như sau:

• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

• Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Vì vậy, nghĩa vụ của cha mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn phải có là nghĩa vụ cấp dưỡngcho con.

Điều 116 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 quy định về mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận được căn cứ vào các yếu tố sau đây:

• Thu nhập của người có nghĩa vụ cấp dưỡng.

• Khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng.

• Nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng

Trong trường hợp không thỏa thuận được thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết.

Điều 117 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 cũng có quy định về phương thức cấp dưỡng. Cụ thể việc cấp dưỡng có thể được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần.

Quy định pháp luật về độ tuổi con cái có quyền chọn người nuôi dưỡng

Về độ tuổi

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 81 Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 thì vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Như vậy, độ tuổi mà con cái có quyền chọn người nuôi dưỡng là từ 07 tuổi trở lên.

2. Cách bố mẹ nói với con về việc ly hôn

Lựa chọn thời gian và địa điểm hợp lý

Những ký ức về buổi nói chuyện này có thể sẽ đi theo con bạn rất lâu sau này. Một vài người nghĩ rằng chúng chỉ là trẻ con nên sẽ chóng quên. Nhưng nghiên cứu và rất nhiều khảo sát cho thấy trẻ em ghi nhớ rất lâu, và có thể bị chấn động hoặc bị sốc khi biết tin bố mẹ sắp ly hôn.

Lời khuyên 1: Hãy lựa chọn một địa điểm, và khoảng thời gian hợp lý để tạo điều kiện tốt nhất cho buổi nói chuyện. Đừng tiện thể hét lên với con “Bố mẹ sẽ ly hôn” trong lúc vợ chồng bạn đang cãi vã, hoặc chỉ nói một cách qua quýt và cộc lốc.

Thông báo tới tất cả lũ trẻ

Nếu bạn đã có 2, thậm chí 3, 4 đứa con. Và bạn chỉ nói về việc ly dị với đứa lớn nhất vì nghĩ rằng chúng có thể hiểu chuyện thì bạn đã mắc sai lầm. Chúng không những phải hứng chịu nỗi buồn từ việc cha mẹ ly dị mà còn phải gánh trên mình một nỗi khổ sở hoặc là phải giữ bí mật với các em, hoặc là phải nói với các em như thế nào. Và nếu những đứa nhỏ hơn biết được rằng bạn chỉ nói với anh/chị của chúng, còn chúng thì không, trẻ nhất định sẽ bị tổn thương và cảm thấy mình không được bố mẹ tôn trọng.

Lời khuyên 2: Hãy tổ chức một buổi họp gia đình và kiên nhẫn nói chuyện với tất cả các con.

Đừng băn khoăn và dày vò mình quá nhiều về việc trẻ sẽ cảm thấy ra sao khi biết tin

Chắc hẳn ai cũng rất khó khăn và suy nghĩ nhiều về việc mình ly dị sẽ ảnh hưởng như thế nào tới con cái, mà trước hết là việc báo tin này tới chúng. Con sẽ phản ứng ra sao? Liệu nó có gây ảnh hưởng quá xấu tới con không?

Một số trẻ theo khảo sát có phản ứng tích cực khi biết tin về mối quan hệ sắp kết thúc của cha mẹ, chúng sẽ nhẹ nhõm hơn khi việc cha mẹ suốt ngày cãi vã và bầu không khí nặng nề trong gia đình sắp kết thúc. Một số trẻ sẽ tỏ ra buồn bã và ước gì mọi việc vẫn sẽ như cũ. Một số trẻ thì lại có cả hai loại phản ứng tích cực và tiêu cực, chúng cảm thấy sắp được giải thoát khỏi việc gia đình đang không hạnh phúc, nhưng đồng thời cũng thấy mất mát.

Lời khuyên 3: Đừng quá lo lắng về việc con sẽ phản ứng ra sao mà trì hoãn việc nói chuyện với chúng. Hãy nói chuyện và để trẻ được bộc bạch những cảm xúc thật của chúng, cho dù đôi khi chúng sẽ khiến bạn bối rối và đau lòng.

Hoàn tất việc ly hôn một cách nhanh gọn

Các vấn đề về tài chính, quyền nuôi con, sắp xếp cuộc sống riêng… sẽ mất khá nhiều thời gian. Nhiều vụ ly dị, nhất là ly hôn đơn phương, phải mất nhiều năm để giải quyết các vấn đề mà thường là do 1 hoặc cả 2 bên đều đang cố để giành “chiến thắng”. Bạn có biết nếu cứ dùng dằng mãi như vậy, con cái của bạn sẽ bị ảnh hưởng toàn diện, và cũng bị kẹt trong cuộc ly hôn giống như bố mẹ chúng, chờ đợi từng ngày dài như thể phải ngồi trên xe cả một ngày dài đằng đẵng mệt mỏi mà vẫn chưa tới được công viên.

Lời khuyên 4: Khi đã quyết định chia tay, hãy tiến hành việc đó một cách nhanh nhất có thể.

Đừng lảnh tránh những câu hỏi của trẻ

Nhiều người trong chúng ra thường là sẽ cố gắng tránh những điều không thoải mái, nhất là khi điều đó làm con cái chúng ta buồn. Nhất là khi chính chúng ta là người gây ra nỗi buồn đó. Chúng ta thường tự nhủ với bản thân rằng “Rồi mọi việc sẽ ổn thôi”. Nhưng không, không gì có thể làm cho việc cha mẹ ly hôn trở nên ổn thoả trong mắt trẻ. Điều mà cha mẹ nên làm không phải là lảng tránh và chời thời gian chữa lành mọi thứ. Trẻ con cần cha mẹ giúp giải quyết những nỗi buồn và có thể là những cảm xúc nhầm lẫn của chúng. Chúng cần biết chi tiết những gì chúng thắc mắc và cần cha mẹ đưa ra câu trả lời. Tốt nhất chúng ra nên giúp con ra khỏi sự bối rối bằng cách nói chuyện và trả lời trung thực những câu hỏi của con.

Lời khuyên 5: Hãy lắng nghe những phản ứng dù là buồn của con và trả lời những câu hỏi khó của con một cách thành thật.

Đừng đổ lỗi cho một ai

Nghiên cứu chỉ ra rằng lũ trẻ cần cả cha và mẹ có mặt và cùng thông bảo tin tức buồn bã này. Tuy nhiên, người lớn chúng ta thường cảm thấy phải mang trên mình một trách nhiệm quá nặng nề trong việc nói chuyện với con về việc ly hôn. Chúng ta cảm thấy mọi hy vọng không còn và những ước mơ thì dần tiêu tan, chúng ta đã quá buồn vì điều đó và không ai muốn đau thêm một lần nữa khi phải nói chuyện này với lũ trẻ.

Tuy nhiên, khi các bậc cha mẹ chủ động mang cả gia đình đến bên cạnh nhau, cha mẹ cùng nhau trò truyện và thông báo việc ly hôn tới các con, chúng sẽ cảm thấy khá hơn là khi chỉ được nghe từ một phía. Trẻ sẽ nhận thấy mình được bố mẹ tôn trọng, sẽ thấy rằng bố mẹ chúng đang không đổ lỗi cho nhau, thay vào đó họ có trách nhiệm ngang nhau trong việc ly hôn này. Và khi bạn làm như vậy, bạn đồng thời bảo vệ con tránh khỏi cảm giác chúng là nguyên nhân của vụ ly hôn hoặc chúng bị người kia ghét bỏ.

Lời khuyên 6: Cha mẹ nên cùng chịu trách nhiệm về vụ ly hôn và có sự thống nhất trong thông điệp mà bạn gửi tới lũ trẻ.

Cuối cùng, thật khó để khuyên các bậc cha mẹ phải nói những câu nói có nội dung cụ thể như thế nào, phải an ủi con cụ thể ra sao… Hy vọng với những lời khuyên trên kết hợp cùng bản năng của những người làm cha làm mẹ, bạn sẽ tìm được hướng đi tốt nhất cho cả gia đình.

 

Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...

Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội. 

 Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như:  Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư  bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.

Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.

Trân trọng cảm ơn!.