1. Thu thập thông tin cá nhân trên mạng như thế nào là hợp pháp?

Trả lời:

Theo quy định tại các Điều từ 68 đến Điều 73 Nghị định số 52/2013/NĐ-CP của Chính phủ về thương mại điện tử thì trong quá trình hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, nếu doanh nghiệp thực hiện việc thu thập thông tin cá nhân của người tiêu dùng thì phải tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ thông tin cá nhân, cụ thể như sau:

1. Xây dựng chính sách

Doanh nghiệp phải xây dựng và hiển thị rõ ràng chính sách bảo vệ thông tin cho người tiêu dùng trước hoặc tại thời điểm tiến hành thu thập thông tin cá nhân của khách hàng, bao gồm các nội dung cơ bản sau:

+ Mục đích thu thập thông tin cá nhân;

+ Phạm vi sử dụng thông tin;

+ Thời gian lưu trữ thông tin;

+ Những người hoặc tổ chức có thể được tiếp cận với thông tin đó;

+ Địa chỉ của đơn vị thu thập và quản lý thông tin, bao gồm cách thức liên lạc để người tiêu dùng có thể hỏi về hoạt động thu thập, xử lý thông tin liên quan đến cá nhân mình;

+ Phương thức và công cụ để người tiêu dùng tiếp cận và chỉnh sửa dữ liệu cá nhân của mình trên hệ thống thương mại điện tử của đơn vị thu thập thông tin.

Những nội dung trên phải được hiển thị rõ ràng cho người tiêu dùng trước hoặc tại thời điểm thu thập thông tin.

Nếu việc thu thập thông tin được thực hiện thông qua website thương mại điện tử của đơn vị thu thập thông tin, chính sách bảo vệ thông tin cá nhân phải được công bố công khai tại một vị trí dễ thấy trên website này.

2. Xin phép khi thu thập thông tin cá nhân

Khi thu thập và sử dụng thông tin cá nhân của người tiêu dùng trên website thương mại điện tử, doanh nghiệp phải được sự đồng ý trước của người tiêu dùng có thông tin đó, trừ các trường hợp sau đây:

- Thu thập thông tin cá nhân đã công bố công khai trên các website thương mại điện tử;

- Thu thập thông tin cá nhân để ký kết hoặc thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa và dịch vụ;

- Thu thập thông tin cá nhân để tính giá, cước sử dụng thông tin, sản phẩm, dịch vụ trên môi trường mạng.

Doanh nghiệp thu thập thông tin phải thiết lập cơ chế để chủ thể thông tin bày tỏ sự đồng ý một cách rõ ràng, thông qua các chức năng trực tuyến trên website, thư điện tử, tin nhắn, hoặc những phương thức khác theo thỏa thuận giữa hai bên.

Ngoài ra, doanh nghiệp đó phải có cơ chế riêng để chủ thể thông tin được lựa chọn việc cho phép hoặc không cho phép sử dụng thông tin cá nhân của họ trong những trường hợp sau:

- Chia sẻ, tiết lộ, chuyển giao thông tin cho một bên thứ ba;

- Sử dụng thông tin cá nhân để gửi quảng cáo, giới thiệu sản phẩm và các thông tin có tính thương mại khác.

3. Đảm bảo an toàn thông tin cá nhân

Khi thu thập thông tin cá nhân của khách hàng, doanh nghiệp phải đảm bảo an toàn, an ninh cho thông tin cá nhân mà họ thu thập và lưu trữ, ngăn ngừa các hành vi sau:

- Đánh cắp hoặc tiếp cận thông tin trái phép;

- Sử dụng thông tin trái phép;

- Thay đổi, phá hủy thông tin trái phép.

Doanh nghiệp thu thập thông tin phải có cơ chế tiếp nhận và giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến việc thông tin cá nhân bị sử dụng sai mục đích hoặc phạm vi đã thông báo.

Trong trường hợp hệ thống thông tin bị tấn công làm phát sinh nguy cơ mất thông tin của người tiêu đùng, đơn vị lưu trữ thông tin phải thông báo cho cơ quan chức năng trong vòng 24 (hai mươi bốn) giờ sau khi phát hiện sự cố.

Như vậy, nếu công ty trên thực hiện đầy đủ các quy định trên thì họ có quyền thu thập thông tin cá nhân của bạn phục vụ mục đích giao dịch.

Ngược lại, nếu công ty trên không thực hiện đầy đủ các quy định trên thì họ có thể bị xử phạt vì hành vi thu thập thông tin cá nhân trái phép theo quy định tại Điều 66 Nghị định 174/2013/NĐ-CP.

2. Cấu thành tội phạm của tội thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng quy định tại Điều 291 BLHS

Làm rõ cấu thành tội phạm của tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng có ý nghĩa quyết định trong việc phân biệt tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng với những tội phạm khác. Điều đó cũng có nghĩa là cấu thành tội phạm thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng là căn cứ pháp lý để Tòa án kết án một người có phạm tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng hay không. Khoa học về pháp luật hình sự xác định có 04 yếu tố cấu thành tội phạm, đó là: chủ thể tội phạm, mặt khách quan của tội phạm, mặt chủ quan của tội phạm và khách thể của tội phạm. 04 yếu tố cấu thành tội phạm có mối liên hệ mật thiết, bổ trợ cho nhau.

1.1 Chủ thể của tội phạm

Những người đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự về tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng.

1.2 Mặt khách quan của tội phạm

Để làm rõ khái niệm "thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng" cần làm rõ các khái niệm sau:

Thu thập: Góp nhặt và tập hợp lại (1)

Tàng trữ: Cất giữ khối lượng lớn (2)

Trao đổi: Chuyển qua lại cho nhau những vật tương đương nào đó (3)

Mua bán: Đổi tiền lấy vật (4)

Công khai hóa: Không giữ kín, mà để cho mọi người đều có thể biết (5)

Tài khoản: Số kế toán dùng để phản ánh tình hình biến động của các loại vốn và nguồn vốn (6)

*Ghi chú: (1) (2) (3) (4) (5) (6) Theo từ điển tiếng Việt, Viện ngôn ngữ học, Chủ biên GS. Hoàng Phê, NXB Hồng Đức năm 2018

Như vậy, theo giải thích nêu trên cụm từ "thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng" được quy định trong điều luật là hành vi (hành động) của chủ thể thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác

- Thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng là hành vi của người không có thẩm quyền nhưng lại thực hiện các hành vi thu thập tàng trữ, trao đổi, mua bán thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác.

- Công khai hóa trái phép thông tin tài khoản ngân hàng của người khác là hành vi của người không có thẩm quyền nhưng đã công khai hóa thông tin tài khoản ngân hàng của người khác hoặc hành vi người có thẩm quyền nhưng công khai hóa cho cá nhân, tổ chức khác mà không được sự cho phép của chủ tài khoản, trừ trường hợp pháp luật cho phép.

Hậu quả: Thông tin về tài khoản ngân hàng bị thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép (số lượng từ 20 tài khoản trở lên, thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng trở lên).

Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội và hậu quả: Hành vi thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng và hậu quả thông tin về tài khoản ngân hàng bị thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép (số lượng từ 20 tài khoản trở lên, thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng trở lên) xảy ra phải có mối quan hệ nhân quả với nhau. Trường hợp không có mối quan hệ nhân quả này thì không có tội phạm thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng.

1.3 Mặt chủ quan của tội phạm

Nội hàm cụm từ "thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép" được quy định trong điều luật đã thể hiện người thực hiện hành vi phạm tội nhận thức rõ hành vi thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng làm cho thông tin về tài khoản ngân hàng bị thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa một cách trái phép nhưng vẫn mong muốn hậu quả đó xảy ra.

Bộ luật 100/2015/QH13 - Bộ luật Hình sự: Trạng thái: Hết hiệu lực một phần:

Điều 10. Cố ý phạm tội

Cố ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:

1. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra;

2. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.

1.4 Khách thể của tội phạm

Tội phạm xâm phạm đến quyền bảo mật thông tin của cá nhân, cơ quan, tổ chức.

2. Khi nào một người phạm tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng (tội phạm hoàn thành)

Tội phạm thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng hoàn thành (có nghĩa là người phạm tội phải chịu đầy đủ trách nhiệm hình sự và hình phạt theo quy định tại Điều 291 BLHS) khi hành vi phạm tội thỏa mãn đầy đủ 4 yếu tố cấu thành tội phạm cơ bản (cấu thành cơ bản) sau đây:

- Người đó phải đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự (xem mục 1.1 văn bản này);

- Người đó đã thực hiện hành vi thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng của người khác với số lượng từ 20 tài khoản đến dưới 50 tài khoản hoặc thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng (xem mục 1.2 và mục 1.4 văn bản này);

- Người đó phải thực hiện hành vi phạm tội một cách cố ý (xem mục 1.3 văn bản này).

Cấu thành tội phạm gồm hai loại: Cấu thành tội phạm vật chất và cấu thành tội phạm hình thức. Tội phạm có cấu thành vật chất hoàn thành khi hậu quả đã xẩy ra, còn cấu thành tội phạm hình thức hoàn thành khi hành vi phạm tội xẩy ra mà không phụ thuộc vào việc hậu quả đã xẩy ra hay chưa.

Nội dung điều luật đã thể hiện hậu quả thông tin về tài khoản ngân hàng bị thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép (số lượng từ 20 tài khoản trở lên, thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng trở lên). Do đó, tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng được pháp luật quy định là tội có cấu thành vật chất và tội phạm hoàn thành khi hậu quả thông tin về tài khoản ngân hàng bị thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép (số lượng từ 20 tài khoản trở lên, thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng trở lên) xảy ra.

Luật sư Trần Minh Hùng chuyên gia tư vấn luật trên kênh HTV, VTV, THVL1, ANTV, SCTV1...

Chúng tôi là hãng luật tổng hợp nhiều đội ngũ luật sư giỏi, luật gia, thạc sỹ, chuyên viên, cộng tác viên có trình độ cao, năng lực chuyên môn cao, có kinh nghiệm, kiến thức hiểu biết rộng, kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, đặc biệt có trách nhiệm và đạo đức trong nghề nghiệp. Chúng tôi quan niệm Luật sư là nghề cao quý- cao quý vì nghề luật sư là nghề tìm công bằng và công lý cho xã hội. Luật sư bảo vệ cho những nạn nhân, tội phạm, và những người bị oan sai. Nghề luật sư là nghề rất nguy hiểm và khó khăn dù bào chữa, bảo vệ cho bất kỳ ai thì luật sư luôn gặp nguy hiểm vì sự thù hằn của bên đối lập. Do vậy để làm được luật sư thì phải có tâm, có đạo đức, có tài năng và phải đam mê nghề nghiệp, yêu nghề, chấp nhận có khăn, hy sinh và chấp nhận nguy hiểm. Nếu sợ nguy hiểm, sợ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống của mình và gia đình thì rất khó hành nghề luật sư đúng nghĩa. Niềm vui của luật sư là khi giải oan được cho thân chủ, giúp được cho thân chủ, đem lại công bằng, công lý cho thân chủ nhằm góp phần đem lại công bằng cho xã hội. 

 Luật sư Trần Minh Hùng Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình- Luật sư sáng lập luật sư Gia Đình có nhiều năm kinh nghiệm tranh tụng, tư vấn được rất nhiều hãng truyền thông tin tưởng với nhiều năm và thường xuyên cố vấn pháp lý, tư vấn pháp luật trên các Kênh truyền hình uy tín như:  Đài Truyền hình TPHCM (HTV), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Đài truyền hình Vĩnh Long, Truyền hình Công an ANTV, SCTV, THQH, Tư vấn luật trên Đài tiếng nói Việt Nam, Đài truyền hình cáp VTC, Đài VOV Giao Thông, Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh Kiên Giang, Truyền hình Quốc Hội, Báo Pháp luật TPHCM, Báo tuổi trẻ đời sống, Báo đời sống và pháp luật, Báo Dân trí, Báo Vnxpress, Báo công an nhân dân và các hãng báo chí trên cả nước... là luật sư được Trường Đại học luật TP.HCM mời làm giám khảo cho nhiều cuộc thi Phiên tòa giả định cấp trường ĐHL, Cấp Quốc Gia, học thuật với trường Cảnh sát nhân dân, Nhiều trường đại học uy tín và chuyên gia pháp luật cho các hãng truyền thông uy tín. Là Luật sư  bào chữa, tư vấn cho nhiều vụ án đỉnh điểm, quan trọng nổi tiếng trên cả nước được báo chí đưa tin, người dân quan tâm như vụ đại án Ngân hàng Navibank liên quan Huyền Như và Viettinbank, Vụ cướp 35 tỷ Long Thành - Dầu giây, Chống thi hành công vụ mùa Covid, các vụ Giết Người, Hiếp dâm, Dâm ô, Lừa Đảo, gây thương tích, tham ô, cố ý làm trái... và các vụ án khác về dân sự, kinh tế, thừa kế, đất đai, lao động, hành chính, doanh nghiệp.… luôn mang lại niềm tin cho khách hàng cũng như sự đóng góp tích cực sự công bằng, đi tìm công lý không biết mệt mỏi cho xã hội của luật sư chúng tôi.

Chúng tôi cùng tư vấn luật và cố vấn pháp lý cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước rất lâu năm.

Trân trọng cảm ơn!.