Phương Nga liên tục sử dụng quyền im lặng vì "đảm bảo sự khách quan"?

Ngày 22 và 23/6, phiên tòa xét xử vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" trị giá 16,5 tỷ đồng do Trương Hồ Phương Nga (30 tuổi, Hoa hậu người Việt tại Nga 2007) và Nguyễn Đức Thùy Dung bị cáo buộc thực hiện tiếp tục diễn ra. 

Tại phiên tòa sơ thẩm từng bị hoãn trước (21/9/2016), Phương Nga và Thùy Dung bất ngờ khai ra tình tiết Hợp đồng tình cảm. Phương Nga cho rằng, số tiền 16,5 tỷ đồng chính là chi phí của bản hợp đồng giữa Cao Toàn Mỹ (bị hại) với cô chứ không phải số tiền hợp đồng mua bán nhà.

Phương Nga tại phiên xét xử sáng 23/6.

Cao Toàn Mỹ trong phiên tòa.

Với tình tiết phát sinh này, HĐXX xét xử đã trả hồ sơ lại để điều tra bổ sung. Sau khoảng 9 tháng, cáo trạng VKSND TP.HCM vẫn truy tố hai bị cáo Nga và Dung tội danh "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Trong phần xét hỏi ở cả 2 phiên tòa vừa qua, Phương Nga liên tục sử dụng quyền im lặng. Cô này từ chối trả lời các câu hỏi của HĐXX và Viện kiểm sát. Thậm chí, Phương Nga còn nói không tin Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra vì cho rằng bản cáo trạng không đúng sự thật khiến nhiều người có mặt tại phiên tòa bất ngờ. 

Theo nội dung cáo trạng của VKS, Phương Nga và Thùy Dung làm giả giấy tờ việc mua bán nhà không thành, số tiền nói trên đã trả lại cho ông Cao Toàn Mỹ. Đồng thời, Nga thuê ông Nguyễn Văn Yên (SN 1959) đóng giả là người bán nhà. Người đàn ông này có vai trò giúp Nga ký vào giấy nhận bán nhà, sau đó trả số tiền 16,5 tỷ đồng vì không muốn bán nhà cho Nga.

Tuy nhiên, khi sự việc vỡ lỡ, ông Yên cho biết mình không biết hành vi đó là giúp sức cho Nga chiếm đoạt tài sản. Khai trước HĐXX, ông Yên cũng cũng thừa nhận giúp Nga ký nhận giấy bán nhà nhưng không biết Nga lợi dụng mình để chiếm đoạt tài sản của ông Mỹ.

Cô khẳng định không tin tưởng Viện kiểm sát...

... và cho rằng bản cáo trạng không đúng sự thật.

Trong cáo trạng cũng nêu rõ: "Nga im lặng và từ chối khai báo nên không đủ cơ sở để xử lý ông Yên về tội Lừa đảo chiêm đoạt tài sản".

Còn đối với bà Dương Thị Nga (người giới thiệu ông Yên cho Nga làm giả các hồ sơ) đã thuê một người tên Dũng đe dọa ông Mỹ. Tuy nhiên, bà Dương Nga không biết việc mình giới thiệu ông Yên cho Hoa hậu nhằm mục đích gì. Cũng với lí do Nga giữ im lặng nên cơ quan VKS không đủ cơ sở để truy tố bà Dương Nga tội danh lừa đảo.

Bên cạnh đó, về tình tiết Nga dùng 200 triệu đồng để thuê Thân Tấn Dũng, Nguyễn Thị Bạch Kiều để đe dọa ông Mỹ rút đơn tố cáo, Dũng khai nhận với Cơ quan điều tra không biết Phương Nga và Thùy Dung đã lừa đảo chiếm đoạt tiền người khác. Trước sự giữ nguyên quyền im lặng của Phương Nga, cơ quan tố tụng nhận định: "Nga im lặng nên không có cơ sở xử lý Dũng về tội Không tố giác tội phạm".

Vụ án Phương Nga bị cáo buộc về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản cũng liên quan đến ông Lữ Minh Nghĩa (bạn trai Thùy Dung) nhưng trong 2 phiên tòa vừa qua người này đều không có mặt.

Trước HĐXX, bị cáo Thùy Dung khai Nghĩa có vai trò giúp Nga viết bản di chúc và giấy xác nhận di chúc việc ông Yên được thừa kế căn nhà trên đường Nguyễn Trãi (quận 1). Trong bản cáo trạng, Nghĩa cũng khai không biết việc mình làm giúp Nga là mục đích gì.

Tiếp tục như những người liên quan khác, Cơ quan điều tra cũng không có được thông tin từ lời khai của Nga vì cô này tiếp tục giữ quyền im lặng trước các câu hỏi. Theo đó, ông Nghĩa không bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì cơ quan chức năng chưa đủ cơ sở.

Phương Nga mong muốn Viện kiểm sát tôn trọng quyền im lặng của mình.

Một mắt xích quan trọng trong vụ án nữa là bà Nguyễn Mai Phương (người hứa giúp Nga không bị truy tố) nhưng người phụ nữ này vẫn chưa xuất hiện trong những phiên tòa vừa qua.

Trong phiên toà ngày 23/6, Phương Nga vẫn bình tĩnh và kiên quyết dùng quyền im lặng để không trả lời bất cứ vấn đề nào liên quan đến vụ án dẫn đến việc điều tra của cơ quan chức năng gặp khó khăn. Mặc dù được VKS nhiều lần xét hỏi nhưng bị cáo Nga tiếp tục khẳng định: "Bị cáo giữ quyền im lặng và không nói gì thêm. Mong tòa tôn trọng quyền im lặng của bị cáo". 

Không những thế, ngay cả khi luật sư LS Phạm Công Hùng – nguyên thẩm phán TAND Tối cao, một trong các luật sư bào chữa cho Phương Nga đặt câu hỏi, cô vẫn giữ quyền im lặng. "Bị cáo xin tiếp tục im lặng và không trả lời câu hỏi từ luật sư của mình. Bởi vì bị cáo tin rằng khi luật sư Phạm Công Hùng tham gia vào vụ án này thì bản thân luật sư không có mối quan hệ cũng như quen biết với bị cáo.Bị cáo tin rằng sau khi nghiên cứu vụ án, luật sư sẽ hiểu bản chất vụ việc và đưa ra quan điểm của mình. Bị cáo không trả lời thẩm vấn của luật sư là để đảm bảo sự khách quan", bị cáo Nga nói.

Quan điểm của luật sư về quyền im lặng mà Phương Nga sử dụng

Liên quan đến quyền im lặng của Phương Nga, trao đổi thêm với chúng tôi về vấn đề này Luật sư Trần Minh Hùng – Trưởng phòng Luật sư Gia Đình (Đoàn LS TP.HCM) nhận định, có thể trong trường hợp này, Phương Nga đã hiểu sai tinh thần pháp luật về quyền im lặng và quyền tự bào chữa.

Vị luật sư phân tích: Quyền im lặng chỉ có ý nghĩa khi bị ép cung, mớm cung, bị tạm giam... mà chưa có luật sư hoặc những tình tiết bất lợi không kịp phản ứng. Khi ra tòa công khai, có luật sư bào chữa công khai, thì đó là cơ hội để bị cáo thể hiện quyền tự bào chữa nếu cho rằng bị ép, mớm cung... Thế nhưng Phương Nga lại giữ im lặng và cho rằng chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan tố tụng (đây là lý thuyết) theo Điều 10, Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định.

Phương Nga kiên quyết giữ quyền im lặng

Về vấn đề Pháp luật có cho phép bị cáo im lặng hay không, luật sư Hùng thông tin, pháp luật hình sự không quy định trực tiếp việc bị cáo có quyền im lặng. Tuy nhiên tại điểm c, Khoản 2, Điều 48, 49 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003 quy định "người bị tạm giữ, bị can có quyền trình bày lời khai". Tức là, trình bày lời khai được xem là một quyền chứ không phải nghĩa vụ.

Mặt khác, nếu trong trường hợp kết quả cuối cùng Phương Nga bị kết tội nhưng trước đó giữ im lặng thì như thế nào? Luật sư Hùng cho rằng HĐXX sẽ cân nhắc tình tiết khai báo thành khẩn để đưa vào tình tiết giảm nhẹ khi lượng hình (xử phạt). Nhưng nếu cho rằng mình không phạm tội thì phải tự bào chữa, phải đưa ra lý luận và quan điểm về hành vi của mình để được Tòa cân nhắc. Quyền im lặng và quyền tự bào chữa là 2 quyền khác nhau.

Cuối phiên xét xử buổi chiều ngày 22/6, Phương Nga mới chịu lên tiếng rằng: "Im lặng không có nghĩa đồng ý, im lặng chỉ là im lặng".

Luật sư Hùng còn cho biết thêm, luật không quy định thời hạn được quyền im lặng cho nên Phương Nga có thể được quyền im lặng trong suốt vụ án. Ngoài ra luật cũng không quy định bị cáo phải trả lời hay không được im lặng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Nên trong trường hợp này, việc Phương Nga nói hoặc im lặng là quyền của cô ấy.

Nguồn: Kênh 14

Khổ sở vì mạng xã hội

Đầu năm 2015, trên facebook lan truyền thông tin liên quan đến các nhân vật nổi tiếng trong giới showbiz như ca sĩ Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng, diva Thanh Lam, siêu mẫu Xuân Lan, Á hậu Linh Chi, người mẫu Ngọc Trinh, diễn viên Quách Ngọc Ngoan, doanh nhân Phượng Chanel... Những thông tin này bắt nguồn từ một người dùng facebook có tên "Thánh Cô Cô Bóc". Người này tuyên bố sẽ bóc trần những bí mật showbiz khiến nhiều người trong giới nghệ sĩ choáng váng. Những thông tin thất thiệt đó mặc dù chưa được kiểm chứng nhưng đã lan truyền với tốc độ chóng mặt ảnh hưởng lớn đến uy tín, công việc và sức khỏe của nhiều “sao”.

Ngay sau đó, Bộ Công an đã vào cuộc điều tra và bắt khẩn cấp Trần Thị Hương Giang (37 tuổi, ở phường Giảng Võ, quận Ba Đình, Hà Nội) vì hành vi sử dụng mạng xã hội facebook đăng tải các bài viết, hình ảnh có nội dung xuyên tạc, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.

Trường hợp của anh Nguyễn Thanh Đông (TP HCM) là một ví dụ cay đắng. Giữa tháng 3-2017, anh Đông bị tố xâm hại tình dục bé gái 7 tuổi tại Trường Tiểu học Lương Thế Vinh (TP HCM). Một loạt thông tin về tên, tuổi, hình ảnh, địa chỉ cơ quan, nhà ở của người đàn ông này bị lan truyền trên mạng xã hội facebook kèm theo nội dung khẳng định anh Đông chính là thủ phạm của vụ ấu dâm bé gái. Điều này khiến cá nhân và cả gia đình anh Đông bị chỉ trích và chịu đàm tiếu, miệt thị thậm tệ từ dư luận. Tuy nhiên, ngày 16-5-2017, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP HCM đã công bố kết quả điều tra cho thấy bé gái không bị xâm hại. Mặc dù được trả lại sự trong sạch nhưng nỗi đau mà anh Đông và gia đình phải chịu đựng thì không gì có thể bù đắp.

Chia sẻ với phóng viên Báo Năng lượng Mới, anh Nguyễn Thanh Đông cho biết, thời điểm xảy ra vụ việc, anh vô cùng hoảng loạn khi biết toàn bộ thông tin cá nhân của mình bị lan truyền trên mạng xã hội facebook. Thời điểm bị tố trên mạng xã hội, anh Đông đã nghỉ việc ở Trường Tiểu học Lương Thế Vinh hơn chục năm. Vì vậy, nhiều người bạn của anh không tin đó là sự thật.

“Lúc đó vợ chồng tôi túc trực trong bệnh viện chăm hai con sinh đôi nên không có thời gian vào facebook. Chỉ đến khi bạn bè, người thân gọi điện nói việc tôi bị bêu xấu trên mạng xã hội, tôi mới hay” - anh Đông nói.

Theo anh Đông, sự việc đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và danh dự của anh. Lo ngại sự việc đi quá xa nên anh đã nhanh chóng khóa tài khoản facebook cá nhân và nghỉ việc một thời gian: “Tôi khổ sở vì những lời hăm dọa, chửi bới thậm tệ trên mạng xã hội. Biết là khó khăn nhưng tôi còn phải bảo vệ vợ con, gia đình của mình nên không dám đi làm” - anh Đông kể.

Tuy nhiên, điều khiến anh Đông cảm thấy buồn nhất là khi sự việc được Cơ quan Công an đã làm sáng tỏ nhưng những người bình luận ác ý hoặc chia sẻ thông tin không đúng sự thật về anh đều không một lời xin lỗi hay đính chính. Người ta kết án anh khi không có một bằng chứng cụ thể nào, kèm theo đó là hàng loạt bình luận thỏa sức nhục mạ, dọa đánh, dọa giết. Họ xúc phạm người khác theo phong trào cho sướng miệng rồi khi sự việc rõ trắng đen lại lặng lẽ xóa bài. Qua sự việc, anh hy vọng cơ quan chức năng phải có biện pháp bảo vệ người dân để không còn ai rơi vào cảnh như anh.

Khó kiểm soát mạng xã hội

Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Hoài Thu

Nói về việc đưa thông tin lên mạng xã hội, bà Nguyễn Thị Hoài Thu, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, việc đăng tải và phát tán thông tin của người khác khi chưa được sự đồng ý của họ là hành vi vi phạm pháp luật về quyền riêng tư. Câu chuyện của anh Nguyễn Thanh Đông không phải là trường hợp đầu tiên và duy nhất khi chưa kiểm chứng thông tin, mà dư luận đã lao vào chỉ trích. Hãy thử đặt mình vào vị trí của người trong cuộc, nếu là mình, liệu có chịu được lời kết tội, áp lực, đả kích từ dư luận với sự việc không phải do mình gây nên. Sự thực nếu người đó có tội, họ sẽ bị trừng trị trước pháp luật.

Tuy nhiên, bà Hoài Thu thừa nhận, do việc kiểm soát thông tin và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng xã hội là không dễ dàng. Vấn đề này không chỉ cần sự can thiệp của pháp luật mà còn cần có sự giáo dục nâng cao ý thức của người dân trong việc xác minh, sàng lọc thông tin và phát ngôn trên mạng xã hội. Cơ quan chức năng nên xem mạng xã hội nói chung, facebook nói riêng là một kênh thông tin tham khảo trong trường hợp có nội dung rõ ràng. Còn nếu sự việc đó không có thật, vu khống nhằm bôi nhọ, làm hại đến uy tín, thanh danh và sức khỏe của người khác thì người đó vu khống sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Theo bà Hoài Thu, hiện nay, pháp luật quy định chỉ tiếp nhận thông tin tố cáo qua hai hình thức là đến trình báo trực tiếp hoặc gửi đơn đến cơ quan chức năng. Những người muốn tố cáo, tố giác tội phạm nên bảo đảm chắc chắn về nội dung sự việc, trình bày rõ ràng và cụ thể gửi đến các cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và xem xét.

Liên quan đến vấn đề đưa đơn tố cáo lên mạng xã hội, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng văn phòng Luật sư Gia Đình lưu ý, hành vi bịa đặt được hiểu là việc tự nghĩ ra một điều gì đó mà không có thật đối với người khác để bôi nhọ, làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín, gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Còn hành vi loan truyền, tuy không bịa đặt nhưng lại tiếp sóng những thông tin mà mình biết rõ đó là do bịa đặt, không đúng sự thật. Việc loan truyền này có thể bằng nhiều hình thức khác nhau như sao chép làm nhiều bản gửi đi cho nhiều người qua tin nhắn, kể lại cho người khác nghe, đăng trạng thái, comment trên mạng xã hội...

Trong trường hợp của anh Đông, người tung tin trên mạng xã hội có dấu hiệu phạm pháp hình sự và nạn nhân có thể làm đơn tố cáo người này về tội vu khống theo quy định Điều 122 Bộ luật Hình sự. Còn nếu theo quy định của Luật Dân sự thì người bị xâm phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm bởi hành vi bêu riếu, nói xấu trên mạng xã hội có quyền yêu cầu người vi phạm hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền buộc người vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại.

Cần chú trọng nội dung tố cáo

Trước đề nghị của ông Nguyễn Nhân Chiến, đại biểu Nguyễn Hữu Chính - Chánh án TAND TP Hà Nội khẳng định, tố cáo bằng nhiều hình thức như trực tiếp, bằng đơn, qua fax, email, qua điện thoại đều hợp pháp và phù hợp với một số luật như Luật Phòng chống tham nhũng. Trong trường hợp xuất hiện tố cáo nặc danh, nếu có những nội dung, chứng cứ xác đáng (hình ảnh, ghi âm) thì nên được xem xét bởi nhiều khi họ sợ bị trả thù hoặc không đảm bảo về quyền lợi hoặc bị đe dọa tính mạng, sức khỏe nên họ phải nặc danh.

Đồng tình với Chánh án TAND TP Hà Nội, đại biểu Lê Thanh Vân (Đoàn đại biểu tỉnh Cà Mau) cho rằng, không nên phân biệt giữa tố cáo bằng văn bản, tố cáo trực tiếp với tố cáo bằng fax, email, điện thoại. Thay vào đó, bản chất thông tin được tố cáo mới là quan trọng nhất. Ông Vân cũng cho biết, không thể viện dẫn số liệu đúng, sai về thông tin tố cáo đã giải quyết để bao biện cho việc loại bỏ hình thức tố cáo nặc danh. Bởi ngoài việc lợi dụng để gây rối, triệt hạ, vu khống người khác, có thể thấy một sự thật là người nặc danh sợ bị trả thù, bị trù dập, bị bức hại... nên họ mới chọn hình thức này. Điều đó cũng cho thấy cơ chế bảo vệ pháp luật của chúng ta chưa đủ mạnh để bảo đảm quyền tố cáo của họ. Vì vậy, cần thừa nhận hình thức này.

Ở một góc độ khác, đại biểu Phạm Tất Thắng - Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết, theo quy định, chỉ tiếp nhận đơn tố cáo chính danh, không xem xét trường hợp nặc danh. Tuy nhiên, vẫn nên ghi nhận nếu đơn tố cáo trên mạng xã hội có thông tin người gửi rõ ràng, nội dung cụ thể: “Sự phát triển của công nghệ đã và sẽ xuất hiện nhiều hình thức liên lạc, trao đổi thông tin khác nhau. Bên cạnh đó bản thân một số điều luật của chúng ta đã chấp nhận một số hình thức giao dịch điện tử nên việc chấp nhận đơn tố cáo trên mạng xã hội để nó đồng bộ với các luật khác.

Trong trường hợp người tố cáo vì một lý do nào đó, không muốn công khai danh tính (nặc danh), nếu xác minh được sự việc có thật thì chúng ta nên coi đó là một kênh cung cấp thông tin, không phải là một đơn tố cáo chính thức. Và đương nhiên, trường hợp này sẽ không xử lý theo quy trình của một đơn tố cáo. Ví dụ khi người dân tố cáo về tham nhũng, tiêu cực về địa phương của mình, do những mối quan hệ thân quen nên họ không thể nêu tên tuổi người gửi. Tuy nhiên, nếu đơn thư tố cáo đó được trình bày rõ ràng, cụ thể, chúng ta vẫn nên tiếp nhận, nhưng với góc độ là nguồn cung cấp thông tin để các cơ quan chức năng tham khảo và nghiên cứu, nó khác hoàn toàn với quy trình xử lý đơn tố cáo.

Không thiếu những trường hợp, những vụ việc đưa đơn lên mạng xã hội là khi người dân đã đưa đơn ra tòa, tới chính quyền nhưng không được giải quyết hoặc giải quyết không thỏa đáng. Không còn con đường nào khác để tiếp cận công lý, đường cùng mới phải đưa đơn lên mạng xã hội để gây sự chú ý của dư luận, nhờ đó các cơ quan chức năng có thể tiếp cận nguồn thông tin và xem xét giải quyết lấy lại công bằng cho họ. Do vậy cần xem xét sự việc một cách khách quan và không nên bỏ sót thông tin tố cáo nếu có nội dung cụ thể và rõ ràng”.

Cây ngay không sợ chết đứng!

Chia sẻ về vấn đề này, nguyên đại biểu Quốc hội Lê Văn Cuông cho biết, việc đưa đơn tố cáo lên mạng Internet trong trường hợp đã gửi đơn lên chính quyền nhưng không được giải quyết có thể chấp nhận. Từ đây các cơ quan chức năng, giám sát sẽ nắm được tình hình và kiểm tra. Bên cạnh đó, hiện nay các cơ quan báo chí rất phát triển, cạnh tranh và minh bạch. Trong trường hợp các cơ quan chức năng vô cảm, không giải quyết được kiến nghị, người dân có thể tìm đến cơ quan thông tin đại chúng, đặc biệt là báo chí. Mạng xã hội chỉ là kênh để cơ quan chức năng tiếp nhận, tham khảo chứ không bắt buộc giải quyết. Nhưng nếu báo chí đã đăng tải thông tin, cơ quan chức năng sẽ phải vào cuộc để xem xét và giải quyết vụ việc.

Theo Luật sư Trương Anh Tú - Trưởng văn phòng Luật sư Trương Anh Tú, hiện nay, thời đại công nghệ kéo theo những tiện ích trong đó có việc gửi email, fax... vậy nên đề nghị không tiếp nhận đơn tố cáo qua mạng xã hội nói riêng và mạng Internet nói chung là đi ngược với sự tiến bộ của thời đại. Hơn nữa, nếu các vị lãnh đạo không làm chuyện gì mờ ám thì cũng không sợ ảnh hưởng đến danh dự cá nhân hay tổ chức đang công tác. Ông bà ta có câu: “Cây ngay không sợ chết đứng”, nếu bản thân người bị tố cáo trong sạch thì người tố cáo sẽ phải chịu trách nhiệm với những hành vi của mình.

Ở một góc độ khác, Luật sư Nguyễn Hồng Thái - Giám đốc Công ty Luật quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp cho rằng: “Cần phối hợp cả phương thức nhận đơn thư tố cáo trực tiếp và cả thông qua các phương tiện truyền thông như: fax, email, đăng trên mạng xã hội... để tăng khả năng tiếp nhận và giải quyết hồ sơ; cần tuân thủ nguyên tắc, việc tiếp nhận và xử lý đơn tố cáo phải được tổ chức một cách khoa học, chặt chẽ, hợp lý, phải đảm bảo tính kịp thời, chính xác, tuân thủ đúng các quy định của pháp luật; cách thức tổ chức tiếp nhận đơn thư tố cáo, giải quyết đơn tố cáo theo cơ chế “một cửa” khoa học, hợp lý; tăng cường cơ chế giám sát ở bộ phận tiếp nhận đơn thư tố cáo” .

Xuân Hinh - Đinh Hương

Nguồn: Petrotimes

Đây là Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan và Nghị định 158/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo.

Cụ thể, Điều 61 Nghị định số 28/2017/NĐ-CP nêu: Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Quảng cáo tại mặt trước, mặt sau và trên nóc của phương tiện giao thông; Quảng cáo vượt quá diện tích mỗi mặt được phép quảng cáo của một phương tiện giao thông theo quy định.

Nghị định cũng nêu rõ, phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người có sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được quảng cáo trên tờ rơi làm ảnh hưởng đến mỹ quan, trật tự an toàn giao thông, xã hội.

Quy định xử phạt này đã khiến dư luận có những ý kiến trái chiều. Bởi, từ lâu nay, người dân vẫn vô tư quảng cáo trên các phương tiện của mình hoặc công ty mình. Hơn nữa, quảng cáo trên ô tô từ lâu đã là một phương thức được các quốc gia phát triển đánh giá cao bởi tính linh hoạt, đa chiều.

Chiều 28/4, khi được hỏi về việc sẽ bị phạt nếu quảng cáo sai quy định trên phương tiện giao thông, nhiều người đã tỏ vẻ bất ngờ và hoang mang.

Việc quảng cáo trên phương tiện giao thông vốn không có gì xa lạ. Tuy nhiên, nếu buông lỏng quản lý sẽ rất khó kiểm soát (ảnh minh họa).

Anh Ngô Trung Hiếu (Hà Nội) cho biết: “Giờ tôi mới biết đến việc dán quảng cáo trên xe ô tô không đúng quy định là bị phạt. Nhưng tên công ty, logo công ty và số điện thoại phía sau có vi phạm pháp luật không? Vì cá nhân tôi và nhiều người khác nữa muốn tự quảng cáo cho dịch vụ cá nhân của mình?”.

Trong khi đó, anh Lê Văn Hùng (Giảng Võ – Hà Nội) lại thắc mắc: “Diện tích mỗi mặt được phép quảng cáo như trong quy định là bao nhiêu? Nếu cấm quảng cáo thì tất cả các xe ô tô đều vi phạm”. Bên cạnh đó, anh Hùng cũng băn khoăn nếu quảng cáo không phản cảm thì tại sao lại phạt?

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Gia Đình (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, căn cứ tại Điều 32 Luật Quảng cáo 2012 về Quảng cáo trên phương tiện giao thông thì các phương tiện giao thông không được quảng cáo ở mặt trước, mặt sau và trên nóc, nhằm đảm bảo việc lưu thông an toàn của các phương tiện giao thông. Bởi đây là một trong những nguyên nhân có thể khiến người điều khiển phương tiện bị “phân tâm”, dễ gây ra tai nạn giao thông đường bộ”.

Luật sư Trần Minh Hùng.

Theo Luật sư Trần Minh Hùng, sản phẩm quảng cáo trên các phương tiện không được vượt quá 50% diện tích mỗi mặt được phép quảng cáo. Điều này giúp việc bố trí các hình ảnh quảng cáo phù hợp với thị hiếu của người xem, cũng như bảo đảm logo hay biển hiệu, biển kiểm soát của phương tiện không bị che lấp.

“Việc thể hiện biểu trưng, logo, biểu tượng của chủ phương tiện giao thông hoặc hãng xe trên phương tiện giao thông phải tuân thủ các quy định của pháp luật về giao thông. Điều này nhằm giúp các cơ quan Nhà nước có thể thực hiện tốt chức năng quản lý, giám sát các phương tiện tham gia giao thông khi có hành vi vi phạm xảy ra” - Trưởng văn phòng Luật sư Gia đình nói thêm.

Giải thích về vấn đề các phương tiện cá nhân muốn tự quảng cáo cho sản phẩm, dịch vụ của họ trên các phương tiện giao thông liệu có bị phạt? Luật sư Trần Minh Hùng phân tích: “Xe cá nhân, xe tư nhân được quyền quảng cáo cho sản phẩm, dịch vụ của chính mình, căn cứ khoản 5, khoản 7 Điều 2 Luật Quảng cáo 2012 về Giải thích từ ngữ, khoản 1 Điều 12 Luật Quảng cáo 2012 về Quyền và nghĩa vụ của người quảng cáo.

Theo đó, cá nhân, tổ chức có quyền tự mình quảng cáo sản phẩm, dịch vụ của chính mình, có quyền quyết định hình thức và phương thức quảng cáo. Tuy nhiên, cần lưu ý quảng cáo phải tuân thủ quy định tại Điều 32 Luật Quảng cáo về Quảng cáo trên phương tiện giao thông đối với các mặt quảng cáo, kích thước cho phép như đã trình bày ở trên".

Đinh Hương

Nguồn: Petres time

Vô tư quay trộm

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Năng lượng Mới, việc khán giả “Livestream” (phát trực tiếp) trong những chương trình nghệ thuật bán vé hay xem phim tại các rạp không phải mới diễn ra. Tháng 2-2016, phim “Gái già lắm chiêu” của hai đạo diễn Bảo Nhân - Nam Cito bị quay lén trong rạp để phát tán trên mạng. Cuối năm 2016, phim điện ảnh “Chạy đi rồi tính” của bộ đôi đạo diễn này vừa ra rạp cũng bị khán giả phát “Livestream” trên facebook cá nhân.

Chưa hết, một bộ phim đình đám khác là “Tấm Cám - Chuyện chưa kể” của đạo diễn Ngô Thanh Vân cũng bị một nữ khán giả “Livestream” gần hết nội dung phim lên facebook khi mới ra mắt vài ngày. Ở thời điểm đó, đạo diễn Ngô Thanh Vân đã tỏ rõ thái độ bức xúc và yêu cầu phía quản lý rạp xử lý bằng văn bản trường hợp này với mong muốn những việc tương tự sẽ không xảy ra ở bất kỳ nơi đâu, cho bất kỳ bộ phim nào. Sau đó, đạo diễn Ngô Thanh Vân đã lên tiếng cảnh cáo trên trang fanpage của cô về trường hợp này. Theo đó, công ty của Ngô Thanh Vân đã liên hệ với quản lý rạp chiếu phim yêu cầu cô gái gỡ đoạn video khỏi facebook, đồng thời lập biên bản xử lý.

Tình trạng “Livestream” phim chiếu rạp thể hiện thái độ thiếu ý thức của một bộ phận khán giả và khiến các nhà sản xuất đau đầu. Những tưởng tình trạng này sẽ lắng xuống sau khi các nhà sản xuất phim lên tiếng bằng những biện pháp mạnh, nhưng mới đây, một thanh niên tên N.H đã phát trực tiếp các cảnh trong phim “Lô Tô” - bộ phim đang gây “sốt” lên mạng xã hội facebook khi xem tại rạp chiếu phim.

Nhiều chương trình, phim chiếu rạp bị rò rỉ ra bên ngoài (ảnh minh họa)

Đối với các chương trình bán vé, không ít lần các nghệ sĩ phải lên tiếng nhắc nhở các khán giả không phát trực tiếp nội dung lên mạng xã hội. Đơn cử như tối 4-2 (mùng 8 tết Đinh Dậu), nghệ sĩ Xuân Bắc đã tỏ thái độ bức xúc khi một số khán giả lấy điện thoại “Livestream” chương trình biểu diễn bán vé tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô lên mạng xã hội facebook, dù trước đó Ban Tổ chức đã thông báo và nhắc nhở. Còn nhớ, buổi tối hôm đó, nghệ sĩ Xuân Bắc đứng trên sân khấu thẳng thắn: “Nếu ai còn tiếp tục ghi hình, chúng tôi sẽ mời người đó ra khỏi khán phòng” thì tình hình mới dịu đi.

Cấm nửa vời

Liên quan đến vấn đề “Livestream” phim điện ảnh lên mạng xã hội khi chưa cho phép, trao đổi với chúng tôi, Giám đốc sản xuất phim “Lô Tô” Lý Minh Thắng cho biết, ông đã chủ động liên lạc với bạn trẻ “Livestream” phim “Lô Tô” và bạn ấy đã nhanh chóng xóa video, đồng thời xin lỗi vì hành động lúc đó.

“Họ chỉ muốn chia sẻ và quảng bá bộ phim. Đấy là những suy nghĩ rất đơn giản và vô tư… Bản thân tôi khi đứng vào địa vị là khán giả, tôi thấy rằng, các quy định của rạp về vấn đề bảo vệ bản quyền của phim không phải ai cũng biết, nếu biết họ cũng không rõ về mức độ nặng nhẹ của sự việc. Khán giả vào xem phim được mang theo điện thoại và trong lúc xem họ vẫn sử dụng điện thoại bình thường, còn sử dụng vào mục đích nào thì nhân viên giám sát của rạp phải là người kiểm tra và nhắc nhở” - Giám đốc sản xuất phim “Lô Tô” nói.

Bên cạnh đó, ông Lý Minh Thắng cũng cho rằng, để ngăn chặn tình trạng “Livestream” phim điện ảnh, đạo diễn phim và các rạp chiếu phim cần phối hợp chặt chẽ với đơn vị chủ quản trang mạng xã hội facebook để ngăn chặn các trường hợp như trên. “Tuy nhiên, động thái duy nhất của các cơ quan liên quan là phát hiện trường hợp nào sẽ nhắc nhở và yêu cầu xóa video. Tôi thấy hành động đó vẫn chưa triệt để” - Giám đốc sản xuất Lý Minh Thắng nhận định.

Thông thường, người có hành vi phát tán nội dung phim ra ngoài khi chưa được sự cho phép phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, bên cạnh đó đơn vị phát hành phim cũng phải chịu trách nhiệm liên quan. Tuy vậy, trách nhiệm của phía rạp chiếu như thế nào lại ít được nhắc tới.

Giám đốc sản xuất Lý Minh Thắng nói: “Đây không phải lần đầu tiên những cảnh phim của tôi bị rò rỉ, vì trước đó phim “Vòng eo 56” và “Sài Gòn - anh yêu em” cũng bị đưa lên mạng xã hội. Để chấm dứt tình trạng này, tôi có đưa yêu cầu vào hợp đồng, nhưng bên phát hành không đồng ý vì cho rằng, điều này làm khó họ và họ không thể cam kết chắc chắn 100% việc này. Như vậy, thay vì xử lý một cách triệt để, tuyên truyền, khuyến cáo khán giả hoặc có những điều khoản bồi thường nhất định thì động thái của phía phát hành không gì khác ngoài rút kinh nghiệm, hoặc quy trách nhiệm cho cá nhân người vi phạm”.

Ông Lý Minh Thắng nhận định, người chịu trách nhiệm trước pháp luật phải là nhà phát hành chứ không phải khán giả. Vì họ thuê phim của tôi, họ phải có trách nhiệm trong việc giữ bản quyền của bộ phim và tôi là người trả tiền để họ làm việc đó. Đồng thời mong muốn hướng đến ý thức tự giác và sự văn minh của các bạn trẻ khi ra rạp xem phim. “Hy vọng các cơ quan chức năng cần phải có biện pháp nhất định để đảm bảo quyền lợi của nhà sản xuất. Nếu có thể phối hợp với nhà quản lý facebook Việt Nam để xử lý các trường hợp vi phạm bằng việc xóa tài khoản sẽ là cách răn đe vô cùng hiệu quả” - Giám đốc sản xuất phim “Lô Tô” nói.

Theo đại diện một rạp chiếu phim ở Hà Nội, trong trường hợp phát hiện khán giả quay phim, chụp ảnh trong rạp thì đơn vị này sẽ yêu cầu người đó xóa ngay nội dung liên quan đến phim, dù chỉ là một cảnh hoặc ảnh phông rạp cũng phải xóa và ký bản cam kết sẽ không tái phạm.

Khó quy trách nhiệm

Về vấn đề này, luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình cho biết: Việc phát tán nội dung phim khi chưa có sự cho phép của chủ sở hữa là vi phạm quyền sở hữu trí tuệ theo quy định pháp luật. Cụ thể tại Điều 72, Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định, hành vi sao chép bản ghi âm, ghi hình mà không được phép của chủ sở hữu, quyền của nhà sản xuất, xuất bản, ghi âm, ghi hình sẽ bị phạt 15-35 triệu đồng. Ngoài ra, nếu quay phim lén rồi phát tán gây thiệt hại về kinh tế cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan có thể sẽ bị xử lý theo Điều 170a Bộ luật Hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009. Theo đó, ngoài số tiền phạt cao nhất có thể lên tới 1 tỉ đồng, người vi phạm có thể bị phạt tù đến 3 năm.

Luật sư Trần Minh Hùng phân tích: “Với những cá nhân vi phạm, tùy theo từng địa phương cũng như tính chất của vụ việc mà cơ quan có thẩm quyền (đó có thể là thanh tra chuyên ngành, thanh tra du lịch, văn hóa, thể thao, cơ quan công an, chủ tịch UBND các cấp)… tiến hành xử lý”.

Tuy nhiên, Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình cũng khẳng định, việc xử phạt các cá nhân vi phạm rất khó vì họ sử dụng chỉ vì mục đích cá nhân, không mang tính tổ chức, chuyên nghiệp hay vì lợi nhuận nên việc khởi kiện hay xử lý vi phạm không đơn giản về mặt thủ tục cũng như tố tụng.

Phim “Lô Tô” hiển nhiên không phải là trường hợp đầu tiên và chắc hẳn không phải là cuối cùng trong loạt phim bị rò rỉ trên mạng. Thế nhưng chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn của nền điện ảnh Việt Nam - nơi mà văn hóa bản quyền được coi trọng và nhận thức của người xem được nâng cao.

Song Nguyễn - Đinh Hương

Nguồn: Petros time