Nêu những sai sót thường gặp của người tư vấn khi thỏa thuận, soạn thảo ký kết hợp đồng tư vấn pháp luật và đưa ra những giải pháp khắc phục. Minh họa bằng các tình huống thực tiễn.

Người ta thường nghĩ người tư vấn là một nhà hùng biện mà hiếm khi cho rằng họ cũng là người soạn thảo văn bản giỏi. Tuy nhiên, những kỹ năng của người tư vấn để soạn thảo văn bản, đặc biệt là hợp đồng tư vấn pháp luật, là một trong những kỹ năng căn bản nhất mà bất kỳ người tư vấn nào cũng phải nắm vững. Do đó, em xin chọn đề bài 11 làm bài tập học kỳ của mình: “Nêu những sai sót thường gặp của người tư vấn khi thỏa thuận, soạn thảo ký kết hợp đồng tư vấn pháp luật và đưa ra những giải pháp khắc phục. Minh họa bằng các tình huống thực tiễn”.

1. Khái quát về thỏa thuận, soạn thảo ký kết hợp đồng tư vấn pháp luật

• Tư vấn pháp luật là gì

Tư vấn pháp luật là việc giải đáp pháp luật, hướng dẫn ứng xử đúng pháp luật, cung cấp dịch vụ pháp lý nhằm giúp khách hàng thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của họ.

Người tư vấn pháp luật có thể là trợ giúp viên pháp lý, cộng tác viên, Luật sư, Tư vấn viên pháp luật. Các chủ thể này phải đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật về hoạt động tư vấn pháp luật.

• Thỏa thuận, soạn thảo hợp đồng tư vấn pháp luật

Hợp đồng tư vấn pháp luật là một loại hợp đồng dịch vụ pháp lý. Không phải tất cả các buổi tiếp xúc khách hàng đều có thể đi đến giai đoạn thỏa thuận hợp đồng tư vấn pháp luật. Đối với những vụ việc không phức tạp, có quy trình rõ ràng và biểu phí ấn định trọn gói thì khách hàng và người tư vấn có thể thỏa thuận và ký kết hợp đồng ngay trong buổi tiếp xúc khách hàng. Ngoài ra có rất nhiều vụ việc mà người tư vấn cần nghiên cứu hồ sơ trước khi trao đổi với khách hàng những nội dung của hợp đồng. Trước khi thỏa thuận về hợp đồng tư vấn, với những lý do riêng phát sinh từ mỗi vụ việc thì người tư vấn có thể đề nghị khách hàng cung cấp thêm các thông tin, tài liệu liên quan đến vụ việc hay khách hàng đề nghị người tư vấn cung cấp bảng chào dịch vụ trước khi khách hàng trao đổi cụ thể hơn về các nội dung của hợp đồng tư vấn pháp luật.

Việc soạn thảo hợp đồng tư vấn pháp luật diễn ra sau khi người tư vấn và khách hàng thỏa thuận về hợp đồng này. Trong hoạt động tư vấn pháp luật, người tư vấn phải soạn thảo rất nhiều văn bản khác nhau như thư chào phí, thư tư vấn, thư yêu cầu cung cấp thông tin bổ sung, thư yêu cầu tính phí, bảng kê thời gian, hợp đồng tư vấn pháp luật…

2. Một số sai sót thường gặp của người tư vấn khi thỏa thuận, soạn thảo ký kết hợp đồng tư vấn pháp luật và giải pháp khắc phục

2.1. Một số sai sót thường gặp của người tư vấn khi thỏa thuận, soạn thảo ký kết hợp đồng tư vấn pháp luật

• Không chuẩn bị hoặc chuẩn bị không chu đáo về hợp đồng tư vấn pháp lý và các tài liệu liên quan

Không ít người tư vấn đã không chuẩn bị trước hoặc chuẩn bị không đầy đủ về hợp đồng tư vấn pháp luật và những tài liệu liên quan. Đến khi khách hàng và người tư vấn đi đến thỏa thuận về hợp đồng tư vấn pháp luật, người tư vấn mới đi in, lục tìm hay soạn thảo… Việc này tuy không mất quá nhiều thời gian nhưng ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh của người tư vấn trong mắt khách hàng.

• Không suy xét kỹ lưỡng các điều khoản của hợp đồng tư vấn pháp luật

Về thời hạn thực hiện hợp đồng tư vấn pháp luật

Việc xác định thời hạn tư vấn pháp lý đòi hỏi người tư vấn phải có sự tính toán kỹ lưỡng những vấn đề sau: tính chất vụ việc đơn giản hay phức tạp, thời gian sử dụng để thực hiện nội dung tư vấn, những yếu tố khách quan có thể ảnh hưởng đến quá trình thực hiện công việc tư vấn pháp luật, thời điểm bắt đầu thời hạn thực hiện hợp đồng tư vấn pháp lý. Việc không suy xét kỹ lưỡng những vấn đề trên sẽ dẫn đến việc không hoàn thành hoạt động tư vấn đúng thời hạn cho khách hàng hoặc có thể khách hàng sẽ có sự so sánh với những người tư vấn khác cũng thực hiện hoạt động tư vấn.

• Phương thức thanh toán và mức thù lao, các khoản chi phí (nếu có)

Việc xác định mức thù lao đối với hoạt động tư vấn pháp luật cho khách hàng, người tư vấn thường dựa vào các căn cứ: tính chất vụ việc tư vấn; thời gian, công sức của người tư vấn sử dụng để tư vấn; trình độ học vấn của người tư vấn; kinh nghiệm, uy tín của người tư vấn. Dựa vào các căn cứ trên, người tư vấn có thể thống nhất với khách hàng về các phương thức tính phí sau: giờ làm việc của người tư vấn; vụ, việc với mức thù lao trọn gói; vụ, việc với mức thù lao tính theo tỷ lệ phần trăm của giá ngạch vụ kiện hoặc giá trị hợp đồng, giá dự án. Trong hoạt động tư vấn pháp luật, có thể người tư vấn sẽ không căn cứ hoặc căn cứ không đúng để xác định mức thù lao và phương thức thanh toán phù hợp. Khi đưa ra mức thù lao, người tư vấn có thể sẽ không giải thích hoặc giải thích không rõ ràng cũng như ghi nhận không cụ thể trong hợp đồng tư vấn pháp luật rằng mức phí đó đã bao gồm những cho phí gì và chưa bao gồm chi phí gì (ví dụ như thuế VAT, các phí và lệ phí Nhà nước,…). Từ đó, có thể dẫn đến việc khách hàng không hiểu đúng về các điều khoản hợp đồng mà không ký kết hợp đồng hoặc phát sinh tranh chấp giữa người tư vấn và khách hàng khi thực hiện hợp đồng tư vấn pháp luật.

• Không dự tính các khả năng phát sinh

Trong quá trình thực hiện tư vấn pháp luật, có thể xảy ra những tình huống mà cả người tư vấn và khách hàng đều không mong muốn. Đó có thể là các sự kiện bất khả kháng; một bên vi phạm hợp đồng; chấm dứt nửa chừng việc thực hiện hợp đồng; thay thế người tư vấn bằng người tư vấn khác trong cùng một tổ chức hành nghề đối với một công việc cụ thể; khi công việc đã hoàn tất mà khách hàng không muốn thực hiện cam kết trong hợp đồng về nghĩa vụ thanh toán (nhất là vấn đề thưởng khi đạt được mục tiêu trong vụ việc dân sự, kinh tế)… Đây là những vướng mắc thực tế thường gặp trong quan hệ luật sư với khách hàng[2].

• Mắc lỗi kỹ thuật trong hợp đồng tư vấn pháp luật và tài liệu liên quan

Tất cả các văn bản do người tư vấn soạn thảo phải đảm bảo tính logic; súc tích; ngôn từ chính xác, thích hợp; văn phong rõ ràng, dễ hiểu; trình bày cẩn thận, sáng sủa. Khi soạn thảo văn bản, người tư vấn có thể mắc các lỗi như: diễn đạt dài dòng hoặc lạm dụng sự súc tích, diễn đạt quá ngắn gọn đến mức khách hàng không hiểu được (ví dụ: không thể viết cho khách hàng rằng hợp đồng của họ bị vô hiệu vì trái với Điều 122 Bộ luật dân sự năm 2005 mà không giải thích lý do cụ thể nào khiến cho hợp đồng bị xem là vô hiệu); sử dụng từ ngữ có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau hay sử dụng từ ngữ chuyên môn hay thuật ngữ pháp lý cổ nay không còn được sử dụng như bãi nại, khế ước… mà khách hàng không thể hiểu được; hay những sai sót trong trình bày văn bản như lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp, ý bị lặp lại, font chữ…

2.2. Giải pháp khắc phục

– Để chuẩn bị cho việc thỏa thuận ký kết hợp đồng tư vấn pháp lý diễn ra thuận lợi, người tư vấn nên chuẩn bị trước mẫu hợp đồng dịch vụ tư vấn pháp lý với những điều khoản cơ bản, biểu giá… sẽ giúp khách hàng hiểu rõ hơn về các hoạt động mà người tư vấn sẽ tiến hành, thể hiện được sự chuyên nghiệp, góp phần nâng cao uy tín của người tư vấn.

– Suy xét kỹ lưỡng mọi vấn đề trước khi thỏa thuận, soạn thảo hợp đồng tư vấn pháp luật. Đặc biệt, người tư vấn cần phải đảm bảo mình có đủ năng lực để thực hiện việc tư vấn cho khách hàng. Bởi lẽ mọi khách hàng đều có quyền đòi hỏi một dịch vụ tư vấn pháp lý được cung cấp bởi người tư vấn có trình độ. Trên thực tế có nhiều người tư vấn để đảm bảo an toàn nghề nghiệp đã đưa ra thời hạn thực hiện việc tư vấn dài hơn dự tính. Về thời điểm bắt đầu thời hạn tư vấn pháp lý, có thể dựa trên các mốc thời gian mà các tổ chức hành nghề luật sư thường quy định về cung cấp dịch vụ pháp lý nói chung sau: (i) kể từ ngày ký; (ii) kể từ ngày khách hàng cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu, chứng cứ và thông tin theo yêu cầu bằng văn bản của luật sư; (iii) kể từ ngày khách hàng thanh toán một phần hoặc toàn bộ phí dịch vụ pháp lý; (iv) kể từ ngày cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận tiếp nhận hồ sơ; (v) kế hoạch công việc của luật sư.

– Mô tả, giải thích rõ ràng, đầy đủ các vấn đề trong hợp đồng, hỏi lại khách hàng còn vấn đề nào mà khách hàng chưa hiểu rõ, cần biết thêm những thông tin gì nữa không…

– Dự kiến các tình huống có thể phát sinh cũng như các nguyên tắc, giải pháp cụ thể để có thể khắc phục, giải quyết tốt các tình huống đó. Có thể thỏa thuận thêm các điều khoản khác không trái quy định của pháp luật và đạo đức như: luật áp dụng hợp đồng (trường hợp tư vấn cho người nước ngoài); điều khoản về chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; điều khoản ghi nhận các cam đoan, bảo đảm của mỗi bên…

3. Tình huống thực tiễn

Một trường hợp xảy ra cách đây vài năm: một tổ chức hành nghề kết hợp với vài chủ thể khác (do tổ chức hành nghề đứng tên ký hợp đồng dich vụ pháp lý với khách hàng) trong việc đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh trả hết phần tiền do thu hồi đất của nhiều hộ dân trong phạm vi một số xã, với tổng số tiền khoảng 18 tỷ đồng. Vấn đề này Ủy ban nhân dân tỉnh đã có văn bản khẳng định việc tỉnh giữ lại số tiền này là cần thiết và đúng quy định của pháp luật. Số lượng họ rất đông tới hàng trăm hộ, đã làm giấy ủy quyền cho một nhóm người ký kết hợp đồng với một tổ chức hành nghề luật sư, nội dung là tổ chức hành nghề được hưởng 50% giá trị đòi được. Sau đó, Ủy ban nhân dân tỉnh đã có quyết định trả lại số tiền này cho người dân. Khi các hộ dân này nhận được tiền và trả cho tổ chức hành nghề được khoảng vài tỷ đồng thì trong cuộc tiếp xúc cử tri, lãnh đạo tỉnh tuyên bố người dân đương nhiên được nhận số tiền này, luật sư không có vai trò gì nên các hộ dân đã không tiếp tục trả tiền cho luật sư nữa. Khi đó cũng xuất hiện vướng mắc, không thống nhất giữa tổ chức hành nghề với vài chủ thể khác đã tham gia cùng giải quyết dịch vụ này. Vướng mắc và tranh chấp nhiều bên đã xảy ra.

Như vậy, để tránh tranh chấp xảy ra, phải thiết lập hợp đồng đầy đủ, rõ ràng, dự kiến các tình huống có thể xảy ra và các nguyên tắc giải quyết tranh chấp nhằm đảm bảo quyền lợi cho cả người tư vấn và khách hàng. Trong trường hợp cần thiết, yêu cầu các chủ thể làm giấy ủy quyền cho người đại diện đúng theo quy định của pháp luật. Nếu không xác định được rõ, có thể phát sinh tranh chấp khi những người này không thống nhất về quan điểm xem xét giải quyết vụ việc.

LS TRẦN MINH HÙNG, LS UY TÍN TRÊN TRUYỀN HÌNH QUỐC GIA, HTV, VTV, VOV, QUỐC HỘI, CÔNG AN, QUỐC PHÒNG....

Bản án về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa số 02/2022/KDTM-ST

Hợp đồng dân sự vô hiệu trong những trường hợp nào?

Mẫu hợp đồng bạn đang dùng có phù hợp để sử dụng không?

Luật sư thấy rằng đây là nội dung quan trọng bởi soạn thảo hợp đồng là để sử dụng trong thực tiễn nên việc đầu tiên bạn cần biết là với kế hoạch sử dụng như hiện tại thì hợp đồng nên có những nội dung gì?

Ví dụ 1: Doanh nghiệp bạn muốn nhờ đối tác liên kết để chứng minh năng lực tài chính với chủ đầu tư, khi đó bản chất liên kết kinh doanh có thể có thỏa thuận phân chia lợi nhuận nhưng vai trò của doanh nghiệp bạn trong liên doanh là rất lớn, chứ không có địa vị ngang bằng với đối tác trong hợp đồng hợp tác dự định soạn thảo.

Ví dụ 2: Doanh nghiệp bạn muốn ký hợp đồng đặt sản xuất hàng hóa với Công ty A để bán hàng cho Công ty B. Với vai trò là trung gian doanh nghiệp bạn sẽ cần lưu ý đến vấn đề bảo mật thông tin phòng tránh Công ty A chào hàng trực tiếp với Công ty B. Như vậy liệu hợp đồng mua bán hàng hóa thông thường bạn dùng có ràng buộc được vấn đề này?

Thông thường khi Luật sư triển khai soạn thảo hợp đồng kinh tế theo yêu cầu của khách hàng chúng tôi luôn cắt cử luật sư có kinh nghiệm để trao đổi trực tiếp từ đó hiểu đúng, hiểu đủ yêu cầu trước khi quyết định nhận thực hiện công việc và báo giá soạn thảo hợp đồng cho khách hàng. Chúng tôi thấy rằng vấn đề bảo vệ quyền lợi cho khách hàng quan trọng hơn chi phí dịch vụ soạn thảo nên luôn ưu tiên phương thức trao đổi để hiểu được mong muốn của khách hàng trước.

Báo giá soạn thảo hợp đồng kinh tế tại Luật Trí Nam

Mức chi phí soạn thảo hợp đồng được xây dựng trên ba tiêu chí:(i) Loại hợp đồng khách hàng muốn soạn thảo; (ii) Thời gian Luật sư dành để luật hóa yêu cầu của khách hàng trong hợp đồng; (iii) Giá trị hợp đồng ký kết. Mức giá soạn thảo hợp đồng do Công ty cung cấp khá cạnh tranh và được xây dựng khoa học đảm bảo lợi ích được bảo vệ của khách hàng lớn hơn gấp rất nhiều lần khoản phí dịch vụ bỏ ra.

Ví dụ: Hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa các cá nhân được Luật Trí Nam soạn thảo với mức phí 2.500.000đ/ 01 hợp đồng.

Hợp đồng mua bán hàng hóa thông thường có mức phí soạn thảo là 2.000.000đ –> 3.000.000đ/ 01 hợp đồng.

Vậy với mức chi phí cạnh tranh như hiện tại công việc có bị giới hạn vấn đề gì không? Thực tế với vai trò luật sư kinh tế dày kinh nghiệm việc soạn thảo hợp đồng kinh tế khá đơn giản với Luật sư, do đó khi sử dụng dịch vụ Quý khách hàng có thể yên tâm bởi các vấn đề sau:

✔ Khách hàng được quyền chỉnh sửa, bổ sung thêm yêu cầu khi nhận hợp đồng từ Luật sư. Miễn sao hợp đồng phù hợp với thực tiễn kinh doanh, còn lại chúng tôi không hạn chế việc hỗ trợ cho khách hàng.

✔ Khách hàng được Luật sư tư vấn và giải đáp rõ thêm các quy định về pháp luật kinh tế khi chúng tôi cảm nhận có vấn đề pháp lý cần làm rõ cho khách hàng.

✔ Thời gian hoàn thành việc soạn thảo hợp đồng chỉ 2 – 3 ngày, đối với hợp đồng phức tạp thì thời gian lâu hơn nhưng sẽ được luật Trí Nam thông báo cụ thể để quý vị bố trí công việc.

Chúng tôi tin tưởng sự chuyên nghiệp trong triển khai dịch vụ soạn thảo hợp đồng sẽ giúp nhận được cuộc gọi của Quý vị trong thời gian sớm nhất. Công ty Luật Trí Nam rất mong sẽ được hợp tác với Quý vị.

Kinh nghiệm soạn thảo hợp đồng kinh tế chuẩn xác

Trong kinh doanh, việc soạn thảo các hợp đồng kinh tế - Thương mại vì nhiều lý do khác nhau mà dẫn đến việc hợp đồng không đúng quy định, vô hiệu gây ra nhiều rủi ro khó lường. Để giúp Quý vị hiểu soạn thảo hợp đồng cần lưu ý những nội dung gì, Luật Trí Nam xin chia sẻ nhanh một số vấn đề cần quan tâm khi soạn thảo hợp đồng.

Thứ nhất, về nguồn pháp luật điều chỉnh và có liên quan đến nội dung của hợp đồng:

Bạn phải xác định đúng  luật điều chỉnh các nội dung trong hợp đồng, Ví dụ, nếu là hợp đồng mua bán hàng hoá, thì có Bộ luật Dân sự, Luật Thương mại, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp ... Ngoài ra, còn có các văn bản pháp luật, Nghị định hướng dẫn các luật trên.

Thứ hai, về hình thức của hợp đồng

Bạn cần kiểm tra hợp đồng dự kiến soạn thảo có thuộc trường hợp pháp luật yêu cầu hợp đồng phải được lập thành văn bản thì phải tuân theo quy định đó. Tương tự dối với một số loại hợp đồng mà pháp luật yêu cầu phải công chứng, chứng thực hoặc phải xin phép thì những loại hợp đồng đó phải được đem đi công chứng hoặc chứng thực hoặc xin phép thì mới có hiệu lực.

Thứ ba, bảo đảm về mặt nội dung của hợp đồng

Nội dung của hợp đồng do các bên tự thoả thuận theo nguyên tắc tự do ý chí, bình đẳng và thiện chí với nhau. Soạn thảo nội dung hợp đồng phải chặt chẽ, đầy đủ nội dung cơ bản và ngôn ngữ phải chính xác. Tuy nhiên, nội dung của hợp đồng không được vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội.

Thứ tư, về tên gọi hợp đồng

Tên gọi hợp đồng thường được sử dụng theo tên loại hợp đồng kết hợp với tên hàng hóa, dịch vụ. Ví dụ: tên loại là hợp đồng mua bán, còn tên của hàng hoá là xi măng, ta có Hợp đồng mua bán + xi măng.

Thứ năm, người tham gia đàm phán và ký kết hợp đồng

Khi tham gia đàm phán và giao kết hợp đồng, các bên trong hợp đồng phải hết sức lưu ý đến địa vị pháp lý của người tham gia soạn thảo hợp đồng. Phải là người địa diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc được người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp uỷ quyền, khi đó phải kiểm tra giấy ủy quyền và phạm vi được uỷ quyền nhằm tránh tình trạng có tranh chấp sau này do việc ký kết hợp đồng không đúng thẩm quyền hoặc vượt quá thẩm quyền hoặc vượt quá phạm vi đại diện uỷ quyền.

Thứ sáu, trong quá trình soạn thảo hợp đồng cần đưa thêm một số điều khoản quan trọng sau đây:

• Điều khoản định nghĩa: Điều khoản định nghĩa được sử dụng với mục đích định nghĩa (giải thích) các từ, cụm từ được sử dụng nhiều lần hoặc cần có cách hiểu thống nhất giữa các bên hoặc các ký hiệu viết tắt.
• Điều khoản công việc: Cách thức thực hiện, trình độ chuyên môn, kinh nghiệm của người trực tiếp thực hiện công việc, kết quả sau khi thực hiện dịch vụ.
• Điều khoản tên hàng. (Chỉ có những loại hàng hoá không bị cấm kinh doanh mới được phép mua bán. Ngoài ra đối với những hàng hoá hạn chế kinh doanh, hàng hoá kinh doanh có điều kiện, việc mua bán chỉ được thực hiện khi hàng hoá và các bên mua bán hàng hoá đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.)
• Điều khoản thanh toán. ( Việc thanh toán trực tiếp trong các hợp đồng mua bán hàng hoá giữa các thương nhân Việt Nam với nhau hoặc với cá nhân, tổ chức khác trên lãnh thổ Việt Nam chỉ được sử dụng đồng tiền Việt Nam chứ không được sử dụng các đồng tiền của quốc gia khác.)

ĐOÀN LUẬT SƯ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VPLS GIA ĐÌNH (Luật sư Thành Phố)